Արցախում նախագահական ընտրությունների, ընթացող քարոզարշավի մասին է «Անկախը» զրուցել նախագահի թեկնածու, Արցախի պահպանողական կուսակցության նախագահ Դավիթ Բաբայանի հետ:
-Պարոն Բաբայան, հարցազրույցը սկսենք իրավիճակի գնահատականից. կորոնավիրուսի տարածմամբ ստեղծված իրավիճակն ինչպե՞ս է անդրադարձել քարոզարշավի վրա։
-Քարոզարշավի վրա դեռևս վճռորոշ ազդեցություն չունի: Թեպետ, քանի որ բուհերում, կրթական հաստատություններում դասերը հետաձգվել են, այլևս չենք կարող այդ տեղերում հանդիպումներ ունենալ։ Կարծում եմ, որ ընտրությունները պետք է նախատեսված ժամանակահատվածում անցնեն, տեսնենք։
-Պարոն Բաբայան, Արցախի նախագահի պաշտոնի համար 14 թեկնածու է պայքարում։ Ի՞նչ է առաջարկում նախագահի թեկնածու Դավիթ Բաբայանը, որ մյուս թեկնածուները չեն առաջարկում։ Ինչո՞ւ պետք է քաղաքացին իր քվեն տա Ձեզ։ Ի՞նչ կփոխվի Ձեր ընտրվելու պարագայում։
-Մեր կարգախոսն է՝ «Ավելի լավ Արցախ», և մենք ի վիճակի ենք դա իրագործելու։ Մենք չենք ուզում խոստումներ տալ՝ թռիչքային զարգացում, հարավկովկասյան վագր և այլն։ Մենք ազնիվ ենք մեր ժողովրդի հետ, մենք ասում ենք, որ ավելի լավ Արցախ կկառուցենք։
-Ավելի լավ Արցախն ինչպիսի՞ն եք պատկերացնում:
-Ասեմ, որպեսզի ավելի լավ լինի, նախ և առաջ պետք է, որ առաջընթաց լինի կամ սխալները նվազեն: Դրա համար պետք է պրոֆեսիոնալիզմ և բարոյական որակներ։ Կարծում եմ, որ մենք ունենք այդ որակները և մեր կյանքով ենք ապացուցել։ Դրա համար կարող ենք ավելի լավ Արցախ տալ մեր ժողովրդին։
Այլ հարց է, որ մեր նկատմամբ քվեն ցույց կտա հասարակության մեջ բուն պատկերը։ Մենք միշտ ասում ենք, որ մենք գաղափարի կուսակցություն ենք, մենք չենք ուզում, որ գաղափարախոսությունը գաղափորախոսությամբ փոխարինվի, փողի, ուտելիքի մասին մտածեն։ Սա էլ է կարևոր, բայց սա չի կարող լինել վճռորոշ։ Երբ մենք տեսնենք, որ գաղափորախոսությամբ են առաջնորդվում մարդիկ, այդ ժամանակ մենք կարձանագրենք, որ մեր հասարակությունը լուրջ արատներ ունի:
-Ինչպե՞ս եք գնահատում նախընտրական քարոզարշավը։ Որքանո՞վ է թեկնածուների պայքարը գաղափարական՝ հիմնավորված ծրագրերով և տեսլականներով։
-Մեր քարոզարշավը գաղափարական հենքի վրա է ընթանում։ Բայց եկեք Ստեփանակերտ և տեսեք, թե սեփական անձի ինչպիսի պաշտամունք է զարգացել։ Նման բան նախկինում չի եղել։ Տանիքներին և ամենուր հսկայական պաստառներ են տարբեր թեկնածուների պատկերներով։ Պետք է մի քիչ պարկեշտ լինել, չի կարելի սեփական անձը գերադասել կամ հիանալ սեփական անձով։ Մենք նման բաներ չենք ընդունում։
Բրեժնևն անգամ չէր կարող հասնել անձի նման պաշտամունքի, ինչպես հիմա է։ Մենք կուռք ենք ստեղծում, այդ մարդիկ էլ կուռք են ուզում դառնալ, իրենք էլ են նպաստում, որ իրենց կուռք դարձնեն, իսկ սա սարսափելի երևույթ է։
Մենք տեսնում ենք, որ շատ քիչ ուժեր են գաղափարական պայքար մղում։ Շատ քիչ ուժեր են գաղափարախոսությամբ առաջնորդվում, մնացածը խոստումներով և այլն։ Ես չեմ ուզում որևէ մեկին փնովել, պարզապես արձանագրում եմ իրականությունը։ Նախկինում այսպիսի բան երբեք չի եղել Արցախում։
-Ձեր կարծիքով նման հետընթացն ինչո՞վ է պայմանավորված։
-Պայմանավորված է նրանով, որ գաղափարախոսությունը հետընթաց է ապրում, որ գործում է գաղափորախոսությունը։ Ամեն մի պլակատ հարյուրհազարավոր դրամներ արժի։ Եթե մարդիկ խոսում են, որ ուզում են բարեկեցություն ապահովել, հասարակ մարդկանց օգնել, այդպե՞ս են օգնում։ Այդ պաստառը շպրտելու են ընտրություններից հետո, բայց քանի~-քանի~ մարդ գուցե օգնության կարիք ունի։ Ինչքա~ն բան կարելի էր շահել, եթե մի քանի պաստառ քիչ դնեին։ Բայց մենք տեսնում ենք, որ կան արժեհամակարգի լուրջ մարտահրավերներ։
-Ընտրվելու դեպքում ինչի՞ց եք սկսելու և ո՞րն է լինելու առաջին բարեփոխումը։ Եվ քանի որ Ձեր կուսակցությունը պահպանողական է, պահպանողական մոտեցում հատկապես ո՞ր ոլորտներում եք ցուցաբերելու։
-Պահպանողականությունը հետադիմություն չէ։ Մերը պրոգրեսիվ, առաջադիմական պահպանողականություն է։ Մենք պետք է պահպանենք այն ամեն լավը, որ մինչև հիմա եղել է։ Մենք չենք ընդունում, որ եթե հայրը մահանում է, զավակները պետք է հոր տունը հիմնահատակ քանդեն և նորը սարքեն։ Ոչ, կողքից սարքեք, մի բան ավելացրեք։
Այսինքն մեր ավանդույթները, մեր արժեհամակարգը, մեր հողն ու ջուրը պետք է պահենք, իսկ ո՞նց կարելի է պահպանողական լինել ճշգրիտ գիտությունների մեջ։ Այստեղ մենք ամենալիբերալն ենք։ Բայց պետք է պահպանողական լինենք մշակույթի, իհարկե նաև զարգացնելով ժամանակակիցը, ավանդույթներիի պահպանության հարցում: Սա է հայ ազգին թույլ տվել հազարամյակներ ապրել և գոյատևել։ Մենք ուզում ենք սա պահել։
Մենք պետք է այդ հարթությունից դուրս չգանք։ Եթե մենք գաղափարախոսությունը գաղափորախոսությամբ փոխարինենք, մենք չենք կարող մեր հակառակորդների մարտահրավերներին դիմակայել, որովհետև իրենք զուտ նյութականով են առաջնորդվում, որտեղ մենք թույլ ենք և իրենց չենք հասնի։ Այսպիսի երևույթները շատ մտահոգիչ են։
Այդ հսկայական պաստառները տեսնում ես ու չես իմանում՝ Թուրքմենստանում ես, թե Ադրբեջանում։ Մի հերոսի նկար դրեք, մեկին օգնեք։ Սա է խնդիրը։
-Ընտրվելու դեպքում ինչի՞ց եք սկսելու բարեփոխումները։
-Պետականաշինության փիլիսոփայության մեջ առաջնայինն այն է, որ պետք է արդարության սկզբունքով առաջնորդվենք, մենք պետք է թույլ չտանք անարդարություն, որովհետև սա ամենամեծ վտանգն է։ Ավելի մեծ վտանգ է, քան Ադրբեջանն ու Թուրքիան:
Թուրքը և ադրբեջանցին չեն թաքցնում, որ իրենք մեր թշնամիներն են։ Բայց դրանից ավելի վտանգավոր այս երևույթներն են՝ էգոիզմը, մեկը մեկի տակ քանդելը, սեփական շահերով առաջնորդվելը, սնապարծությունը, անձի պաշտամունքը:
Արտաքին մարտահրավերները եղել են, կան և կմնան, բայց մենք պետք է ուժեղ լինենք, արժեհամակարգը պետք է ուժեղ լինի։
-Ընտրվելու պարագայում ինչիպիսի՞ն եք տեսնում համագործակցությունը ՀՀ իշխանությունների հետ, հատկապես Արցախի հիմնախնդրի շուրջ բանակցությունների հարցում։
-Նորմալ։ Կարծում եմ, որ անկախ նրանից, թե ով կլինի իշխանության և Հայաստանում, և Արցախում, պարտավոր են միմյանց հետ լավ հարաբերություններ ունենալ, նույնիսկ եթե մինչ այդ միմյանց չէին ճանաչում, նույնիսկ եթե ընկերներ չէին, նույնիսկ եթե երբեք բարև չեն տվել իրար, որովհետև սա քմահաճույք չէ, սա հրամայական է, որ մեր ժողովրդի և պետության շահերից է բխում։
-Իսկ արցախյան խնդրի շուրջ Ձեր տեսլայանն ինչպիսի՞ն է։ Եվ բանակցային սեղանին առկա մոտեցումներից, առաջարկներից ո՞րն է ձեզ համար ընդունելի։
-Այսօրվա պաշտոնական Ստեփանակերտի մոտեցումների մեջ մեծ է իմ անձնական ներդրումը։ Մենք ասել ենք և շարունակելու ենք լինել այդ մոտեցման կողմնակիցը, որ մեզ համար չկա վերադարձ անցյալին՝ սահմանների և կարգավիճակի առումով, որ առաջնայինը մեզ համար անվտանգության խնդիրներ են։
1998-1999-ից ես բանակցային գործընթացում ներգրավված եմ և գրեթե չի եղել այդ ժամանակից ի վեր որևէ մոտեցում, որ մեր կողմն առաջարկել է, որի հեղինակ կամ համահեղինակ ես չհանդիսանամ։ Հետևաբար այս գաղափարները շարունակելու են լինել առաջնային, և մենք որևէ պատրվակով երբևիցեմ չպետք է թուլացնենք մեր անվտանգությունը։
Ներկայում բանակցային սեղանին փաթեթներ չկան, կան սկզբունքներ, որոնք հավաքածու են ադրբեջանական և մեր տեսակետների։ Բայց այստեղ չկա համաձայնություն, կողմերն ունեն իրարամերժ մոտեցումներ, դրա համար չեմ կարծում, որ այստեղ կա խնդիր այս կամ այն տեսակետն ընդունելու։
-Պարոն Բաբայան, երկար տարիներ նախագահի աշխատակազմի ներկայացուցիչ եք։ Այդ հանգամանքը քարոզարշավի ժամանակ Ձեզ օգնո՞ւմ, թե՞ խանգարում է, և ինչպե՞ս է անդրադառնում ընտրողների վերաբերմունքի վրա։
-Գիտեք, երկակի է։ Գիտակցություն ունեցող մարդը սա լավ է ընդունում։ Քաղաքական գործչի, ղեկավարի համար չկա ավելի լավ ինդիկատոր, թե ինչի է ընդունակ, քան պետական համակարգում աշխատել երկար տարիներ և ազնիվ մնալ ու բարձր պրոֆեսիոնալիզմ դրսևորել: Դա մեծ փորձ է, և հասկացող մարդը հասկանում է:
Շատ մասնագետներ կան, որ երկար տարիներ պետական համակարգում աշխատել են և ազնիվ մարդիկ են: Այնպես չէ, որ մեծամասնությանը մեկ-երկու հոգու օրինակով պետք է գնահատենք: Պետական ապարատում աշխատող քաղծառայողների և հայեցողական պաշտոն զբաղեցնողների մեծամասնությունը նորմալ մարդիկ են: Եվ մենք իրավունք չունենք այս ամենն անտեսել և փորձենք փողոցից անփորձ մարդկանց բերել և լցնել պետական համակարգ, հատկապես որ պատերազմական վիճակում գտնվող երկիր ենք և ամեն րոպես զգում ենք Ադրբեջանի ագրեսիվությունը:
-Իսկ ներա իշխանություններն արդյո՞ք սատարում են Ձեզ` բարձաձայն կամ կուլիսային մակարդակում:
-Ի՞նչ չափանիշներով պետք է առաջնորդվենք` որոշելու, թե ով է ավելի մոտ իշխանությանը: Առաջին չափանիշը պաշտոնն է: Համեմատեք մնացած թեկնածուներին և ինձ: Ես ոչ ԱԺ նախագահ եմ եղել, ոչ վարչապետ եմ եղել, որ անվտանգության խորհրդի քարտուղար եմ եղել, ոչ էլ արտգործնախարար: Ասել, որ ի վիճակի չեմ նման պաշտոն զբաղեցնել, սխալ կլինի, որովհետև ես և միջազգայնագետ եմ, և դիվանագետ, և տնտեսագետ, 3 համալսարան եմ ավարտել, որից երկուսն արևմտյան, պատմական գիտությունների դոկտոր եմ: Ի՞նչ է, չէի կարող այդ պաշտոններից մեկը զբաղեցնել:Չեմ ուզում ինձ գովել, բայց պարտականություններս կկատարեի բարձր մակարդակով:Իսկ ինչո՞ւ ինձ չեն դրել: Որովհետև նախ և առաջ ես ինքս որևէ պաշտոնի չեմ ձգտել, երկրորդ, միգուցե նրանք ավելի մոտ են եղել ղեկավարությանը, դրա համար են այդ պաշտոնը ստացել:
Եթե ինչ-որ մեկը ստանում է ինչ-որ մեկի աջակցությունը, չեմ կարծում, որ ճիշտ հասցեով եք դիմել: Ես աշխատում եմ իմ համախոհների հետ, որ ստանամ ժողովրդի քվեն:
-Պարոն Բաբայան, իսկ բավարար թվով մասնագետների թիմ ունե՞ք, որոնք կարող են աջակցել Ձեզ Ձեր ծրագրերը կյանքի կոչելու հարցում, եթե նախագահ ընտրվեք:
-Իհարկե: Ես դեմ եմ ամեն ինչ քանդուքարան անելուն: Եթե մենք գալիս ենք իշխանության, չի նշանակում, որ պետական ապարատի 99,9 տոկոսը պետք է փոխենք, հիմա կան ուժեր, որ այդպես են ասում; Ոչ: Մենք ասում ենք, որ կան պրոֆեսիոնալներ, և ընդհանրապես պետական համակարգը պետք է շատ կայուն լինի: Եթե իշխանությունը փոխվում է, բուրգի միայն ամենավերևը պետք է փոխվի, հասարակ մարդիկ երկրաշարժեր չպետք է զգան: Պարկեշտ մարդիկ պետք է շարունակեն իրենց աշխատանքը:
-Ձեր կարծիքով՝ մարտի 31-ին ազատ, արդար և թափանցիկ ընտրություններ կկայանա՞ն։ Արդյո՞ք տեսնում եք համապատասխան նախադրյալներ։
-Նայած թե ինչ ենք հասկանում ազատ ընտրությունների տակ:Մարդիկ իհարկե, պետք է ազատ կամքն արտահայտեն, և Արցախում այդ առումով երբևէ խնդիր չի եղել...
-Ընտրակեղծիքներից զերծ ընտրություններ նկատի ունեմ:
-Ընտրակեղծիքներ մեզ մոտ երբևէ չեն եղել, սա երկրորդական, տեխնիկական խնդիր է: Կարևոր է, որ տեսնենք, թե ինչ չափանիշներով են առաջնորդվում մարդիկ: Եթե գաղափարախոսությամբ են առաջնորդվում, մի որակ է, եթե գաղափորախոսությամբ` այլ որակ: Այսինքն հիմնական հարցը սա է հիմա: Մեր իմունային համակարգն ուժեղ է եղել, քանի որ մենք գաղափարի մարդիկ ենք եղել:
-Պարոն Բաբայան, մտահոգություն ունեք, որ մարդիկ գաղափորախոսությամբ կարող են առաջնորդվել: Մյուս թեկնածուների կողմից էլ ահազանգեր են հնչում, որ ընտրակաշառք բաժանելու դեպքեր կան: Նման դեպեքերից տեղյա՞կ եք:
-Մենք խոսակցություններ ենք լսում, բայց փաստեր պետք է լինեն: Եթե նման ձևով է առաջնորդվելու հասարակությունը, մենք ո՞նց պետք է կոռուպցիայի դեմ պայքարենք, եթե հասարակությունը կոռուպցիան ընդունում է որպես արժեք:
