Նախորդ ամիսներին լրահոսների առաջին հորիզոնականում կորոնավիրուսի վարակն էր: Այժմ համավարակը բոլոր հորիզոնականներում է՝ երկրոդ-երրորդ շարք մղելով մնացած ամեն ինչ: Աշխարհը պտտվում է կորոնավիրուսի հրամայականով:

Կարանտին՝ համատարած մեկուսացում

Կորոնավիրուսից վարակվածների թիվն աշխարհում գերազանցում է 720 հազարը, մահացել է ավելի քան 33 հազար մարդ: Ամենածանր իրավիճակը Եվրոպայի հարավում է և Միացյալ Նահանգներում:

Կիրակի Մոսկվայի քաղաքապետ Սերգեյ Սոբյանինը որոշեց մոսկվացիներին մեկուսացնել: Մարտի 30-ից  բնակարանից դուրս գալ կարելի է միայն մոտակա խանութ և դեղատուն կամ աշխատանքի գնալու համար, եթե մարդը պարտավոր է գնալ աշխատանքի, ինչպես նաև արտակարգ օգնության դիմելու դեպքում:  

Ըստ վերջին տվյալների՝ Ռուսաստանում հիվանդացել է 1,5 հազար մարդ, մահացել է 9 մարդ: Կարանտինի կարգն առայժմ գործելու է միայն Մոսկվայում:  Չորեքշաբթի երկրի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը մարտի 28-ից մինչև ապրիլի 5-ը ոչ աշխատանքային շաբաթ հայտարարեց՝ դա պատճառաբանելով վարակի արագությունը դանդաղեցնելու անհրաժեշտությամբ: Ընդ որում, Պուտինը խիստ կարանտին չի մտցրել, պարզապես խորհուրդ է տվել անպայման պահպանել հանձնարարականները, սեփական և մերձավորների առողջությունը:  

Երեկ՝ կիրակի, Միացյալ Նահանգների նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարեց, որ  կորոնավիրուսի դեմ պայքարով պայմանավորված՝  սահմանափակումները կերկարաձգվեն մինչև ապրիլի 30-ը, մինչդեռ մինչ այդ ասում էր, որ Զատիկին կվերացնի դրանք:

Ուրբաթ օրը Միացյալ Նահանգներն առաջ անցավ Չինաստանից կորոնավիրուսով վարակվածների թվով՝ ավելի քան 137 հազար, 2 հազար մարդ է մահացել: Շատ քաղաքական գործիչներ, այդ թվում և Նյու Յորքի քաղաքապետ Բիլ դե Բլազիոն, մտահոգություն ունեն, որ հիվանդանոցներում չեն բավականացնի կորոնավիրուսով հիվանդների բուժման անհրաժեշտ սարքավորումները:

Թրամփը հավատում է կամ ուզում է հավատալ այն կանխատեսումներին,  ըստ որոնց՝ մահացության գագաթնակետը վրա կհասնի երկու շաբաթից: Մինչդեռ  երկրի Ալերգիկ և վարակիչ հիվանդությունների հետազոտության ազգային ինստիտուտի տնօրեն, ամերիկյան կառավարության խորհրդական, դոկտոր Էնթոնի Ֆաուչին զգուշացրել է, որ Միացյալ Նահանգներում Covid-19-ից կարող է մահանալ 100-200 հազար մարդ: CNN-ի եթերում նա ասել է, որ ներկայիս պայմաններում շատ դժվար է կանխատեսումներ անել, և հավելել է՝ «կվարակվեն միլիոնավոր մարդիկ»:

Իսկ Իտալիայում և Իսպանիայում խոսում են, որ բռնկման բարձրակետն արդեն շատ մոտ է: Այստեղ, հիշեցնենք, ամենից շատ է եղել մահացությունը: Իտալիայի իշխանությունները նոր վարակումների թվի կտրուկ անկում են սպասում առաջիկա 10 օրերին: Իտալիայում արդեն մի ամիս համատարած կարանտին է, սահմանափակող միջոցառումները գործելու են նաև ապրիլի 3-ից հետո:

Բրիտանիայի իշխանությունները, որտեղ կորոնավիրուսից մահացել է ավելի քան հազար մարդ, խոսում են, որ կյանքը կկարգավորվի կես տարի անց, բայց դա չի նշանակում, որ երկիրն այդ ընթացքում լիակատար կարանտինի մեջ է լինելու, թեպետ սահմանափակումներն այս կամ այն չափով կպահպանվեն: Անցած հանգստյան օրերին երկրի առողջապահության ծառայության ղեկավար Սթիվեն Փոուիսն ասել, որ եթե իրենք կարողանան մահացությունը 20 հազարից ցածր պահել, ապա դա կնշանակի, որ իրենք հաջողությամբ են հաղթահարել այս համաճարակը:  

Բայց մի երկիր կա՝ Շվեդիան, որտեղ դեռ մարդիկ նստում են սրճարաններում և դահուկ են քշում: Այս երկրի ղեկավարությունը չդիմեց խիստ սահմանափակումների: Եթե Գերմանիայում երկու հոգուց ավելի մարդկանց կուտակումն արգելված է, ապա այստեղ թույլատրված են հավաքները մինչև 500 մարդու մասնակցությամբ: Մինչև հիմա կարելի է դահուկ քշել, սրճարան և ռեստորան գնալ: Ի՞նչ կարանտին, ի՞նչ բան: Գաղտնի՞քը: Իշխանություններն ապավինում են յուրաքանչյուր քաղաքացու պատասխանատվությանը, իսկ քաղաքացիները վստահում են իշխանությանը:

Աշխարհը սնանկանում է

Կյանքը մոլորակում քարացել է: Բնականոն կյանքին վերադառնալը, եթե դա հնարավոր լինի, շատ ավելի թանկ է նստելու, քան յուրաքանչյուր հետպատերազմյան ճգնաժամ: Կորոնավիրուսը վերջնահաշիվը կներկայացնի առնվազն ամիսներ անց, եթե ոչ տարիներ, բայց հիմա արդեն Արևմուտքը վճարում է բուժման և տնտեսության վերականգնման համար, և գումարը տրիլիոն դոլարներով է հաշվվում:

Համավարակը դեռ չի հասել իր գագաթնակետին, և նրա տևողությունից է կախված, թե որքանով մարդիկ կաղքատանան: Երկրների մեծ մասում կարանտինը դեռ մեկ-երկու շաբաթվա պատմություն ունի, իսկ իշխանությունները զգուշացնում են, որ լարված վիճակը, այս կամ այն կերպ, կարող է և կես տարի տևել:

Ծախսվելիք միջոցներն ահռելի են, աննախադեպ, աներևակայելի ու վախեցնող: Միացյալ Նահանգները հավանություն է տվել հակաճգնաժամային փաթեթին, որով 2 տրիլիոն դոլար է նախատեսվել: Եվրոպան առայժմ կես տրիլիոն է նախատեսել, բայց շարունակում է գումար հավաքել: Ընդհանուր հաշվով «Մեծ քսանյակի»  երկրները մարտի վերջին արդեն մոտ 5 տրլն դոլար են խոստացել հարկատուներին ներկայիս ճգնաժամի դեմ պայքարի համար: Դա մոտավորապես համաշխարհային տնտեսության տարեկան ծավալի 6 տոկոսն է կազմում:

Եվ ի տարբերություն նախորդ ճգնաժամերի, խոսքը ոչ թե կենտրոնական բանկերի կողմից նոր փողեր տպելու մասին է, այլ հասարակության՝ արդեն իսկ գոյություն ունեցող և առանց այդ էլ կրճատվող ընդհանուր իրական եկամուտներն առավել տուժածների օգտին վերաբաշխելու մասին:

Այլ խոսքով, աղքատանալու են բոլորը: Նրանք, ովքեր մի կերպ կդիմանան, կվճարեն նրանց համար, ովքեր չեն դիմանում: Հաղթողներ չեն լինելու:

«Հիմա արդեն ակնհայտ է, որ աշխարհն ընկղմվում է ռեցեսիայի մեջ,- կանխորոշել է Արժույթի միջազգային հիմնադրամի ղեկավար Կրիստալինա Գեորգիևան:- Այն ոչ միայն ավելի թեթև չի լինի, այլև ավելի ծանր կլինի, քան մենք ապրել ենք 2009 թվականին»:

ԱՄՀ-ի ղեկավարը չի բացառել հետցատկը 2021 թվականին, բայց միայն այն դեպքում, եթե հաջողվի սանձահարել համավարակը, իսկ դրա առաջացրած շեղումները՝ ուղղել : Դրա համար անհրաժեշտ է ամեն կերպ կանխել սնանկացումների և աշխատանքից ազատումների ալիքը, որոնք սպառնում են ոչ միայն տնտեսության վերականգնմանը, այլև հանրային համերաշխությանը:  

Նավթի գինն  ընկնում է, օդը մաքրվում է, իսկ կյանքը՝ խաղաղվում

Կորոնավիրուսի համավարակը և գնային պատերազմը Ռուսաստանի և Սաուդյան Արաբիայի միջև նավթի գինն իջեցրել են մի մակարդակի, որ չի եղել 2002 թվականի նոյեմբերից ի վեր:  Եվրոպական Brent տեսակի բարելն այժմ արժի 23 դոլար: Այսպես շարունակվելու դեպքում մի քանի ամսում ամբողջ աշխարհի նավթի պահեստները կլցվեն, ինչը պատմական խաթարումներ կառաջացնի նավթի շուկայում:  Տնտեսության դանդաղման հետևանքով նավթի պահանջարկը կկրճատվի 20 տոկոսով՝ համեմատած նախորդ տարվա հետ, մինչդեռ առաջարկը նույնն է մնում և դեռ ավելանում է, եթե Սաուդյան Արաբիան և Ռուսաստանը չպայմանավորվեն կրճատել արդյունահանումը:

Իսկ օդը մաքրվում է: Եվրոպայի տիեզերական գործակալության տվյալներով՝ Եվրոպայի մի շարք խոշոր քաղաքներում, որտեղ խիստ կարանտին է գործում, օդը զգալիորեն ավելի մաքուր է, քան անցած տարի:

Նոր տվյալները՝ հիմնված Copernicus Sentinel-5P արբանյակի դիտարկումների վրա, ցույց են տալիս ազոտի երկօքսիդի խտության նշանակալի նվազում Եվրոպայի խոշոր քաղաքներում, ներառյալ Փարիզը, Մադրիդը և Հռոմը:

Անցած տարի աշխարհը բռնկված էր մի այլ «կորոնավիրուսով»՝ հասարակություն-իշխանություն հակամարտությամբ: Մոլորակում չէր մնացել մի անկյուն, որ խուսափած լիներ հակակառավարական տևական ցույցերից, որոնք որոշ երկրներում նույնիսկ մարդկային կյանքեր էին խլում և մեծ վնասներ էին հասցնում տնտեսությանը: Մարդիկ վճռականորեն ոտքի էին կանգնել, որովհետև ուզում էին ավելի լավ ապրել: Տևական ցույցերի մի մասն էլ բնապահպանական ուղղություն ուներ, պահանջում էին չաղտոտել բնությունն ու օդը և կանխել կլիմայական փոփոխությունները: Երիտասարդ Տունբերգը հորդորում էր ինքնաթիռ չնստել, մեքենաներ չվարել և այլն: Ահա և կատարվեց նրա երազանքը, ինքնաթիռները չեն թռչում, մարդիկ տնից դուրս չեն գալիս և օդը չեն աղտոտում: Իսկ խոշոր քաղաքների փողոցները, որտեղ անցյալ տարի նռնակներ էին ճայթում, հրդեհներ բռնկվում, հիմա ամայի են: Էլ չեն բողոքում, չեն պահանջում, թեպետ գիտեն, որ այժմ ավելի վատ են ապրելու, շատ ավելի վատ: Շաբաթ օրը Չիլիի մայրաքաղաքի դատարկ փողոցներում, որտեղ նույնպես անցյալ տարի կատաղի բախումներ էին տեղի ունենում ցուցարարների ու  իրավապահների միջև, 15 ժամ անտառներից փախած մի պումա է շրջել:  Սա լա՞վ է, թե՞ վատ: Ո՞վ գիտի: Չկա չարիք առանց բարիքի՞: Բայց ի՞նչ գնով: