Քաղաքացիների դժգոհությունը ժողովրդավարությունից տարբեր երկրներում վերջին 25 տարիների ամենաբարձր մակարդակում է:

Քեմբրիջի համալսարանի Ժողովրդավարության ապագայի կենտրոնի աշխատակիցները վերլուծել են, իրենց իսկ գնահատմամբ, տվյալների ամենամեծ զանգվածը՝ 154 երկրներում մոտավորապես 4 մլն մարդկանց մասնակցությամբ 3,5 հազար հարցախույզների արդյունքները:  

Մարդկանց հարցնում են՝ գոհ են նրանք իրենց երկրում գործառող ժողովրդավարությունից, թե ոչ:  

Քեմբրիջի սոցիոլոգներն այդ աշխատանքը կատարում են 1995-ից ի վեր, իսկ որոշ երկրների դեպքում տվյալներ կան 1970-ական թվականներից:

«Ամբողջ աշխարհում ժողովրդավարությունը հիվանդ է,- ասում է զեկույցի հեղինակ Ռոբերտո Ֆոան:- Մենք բացահայտել ենք, որ դժգոհությունը ժողովրդավարությունից աճում է բավական տևական ժամանակ և հասել է պատմական առավելագույնին, հատկապես՝ զարգացած երկրներում»:

Ամենից վատ վիճակը Բրիտանիայում և Միացյալ Նահանգներում է:

Դժգոհների տեսակարար կշիռն աշխարհում 1995 թ. 48 տոկոսից 2019 թ. հասել է 58 տոկոսի:

Ժողովրդավարության դրական ընկալման աճ նկատվել է անցած դարի վերջին տասնամյակներում: Դա Արևելյան և Կենտրոնական Եվրոպայում կոմունիզմի անկման և ժողովրդավարության վելեքի համաշխարհային աջակցության ժամանակաշրջանն էր:

Վերջին 10 տարվա ընթացքում որոշակի հիասթափություն է սկսվել, և ժողովրդավարության նկատմամբ բավական հաստատուն բացասական վերաբերմունք է առաջացել:

Հետազոտության հեղինակները դա համարում են 2008 թ. ֆինանսական ճգնաժամի, 2015 թ. միգրացիոն ճգնաժամի, ինչպես նաև «արտաքին քաղաքականության որոշ ձախողումների» քաղաքական և սոցիալական արձագանք:

Բրիտանիայում հավատն առ ժողովրդավարություն հաստատուն աճել է 30 տարի և գագաթնակետին հասել նոր հազարամյակի առաջին տարիներին: Մոտավորապես 2005 թ. տնտեսական խնդիրների և ներքաղաքական սկանդալների պայմաններում, ինչպես, օրինակ՝ պատգամավորների անձնական ծախսերի փոխհատուցման կարգի պատմությունները, ճոճանակը թեքվել է հակառակ կողմը:

Հարցախույզը, որ անցկացվել է 2019 թ. դեկտեմբերյան ընտրությունների նախօրեին, ցույց է տվել հետագա անկումը՝ հավանաբար կապված բերքսիտի շուրջ առաջացած քաղաքական փակուղու ձգձգման պատճառով:

1995 թ.  Բրիտանիայում առկա ժողովրդավարությունից չբավարարվածների թիվը կազմել է 47 տոկոս, 2005 թ. այն իջել է նվազագույն 33 տոկոսի, իսկ 2019 թ.՝ ընտրություններից առաջ, հասել է 61 տոկոսի:

Միացյալ Նահանգներում 1995-2005 թթ. հավանության մակարդակն ավելի բարձր է եղել, քան Միացյալ Թագավորությունում՝ 75 տոկոս, այնուհետև տեղի է ունեցել «դրամատիկ և անսպասելի» անկումը մինչև կեսից էլ պակաս:

Նման ցինիկությունը սովորական երևույթ է որոշ երկրներում, բայց Միացյալ Նահանգներում դա նշանակում է ինքնագնահատականի լուրջ բեկում, ասում է դոկտոր Ֆոան:  

Փորձագետը դա կապում է և՛ անցած ֆինանսական ճգնաժամի, և՛ քաղաքական բևեռացման ու հասարակության անվստահության հետ:

Միաժամանակ որոշ եվրոպական երկրներ հակառակ պատկերն են ցույց տալիս: Ժողովրդավարների աշխատանքից բավարարվածների մակարդակը բարձրացել է պատմական առավելագույնին Դանիայում, Շվեյցարիայում, Նորվեգիայում և Նիդեռլանդներում:

Սոցիոլոգներն ասում են, որ հիասթափությունը ժողովրդավարությունից և պոպուլիզմի վերելքը պատճառ չէ, այլ ախտանշան:

«Հավատն առ ժողովրդավարություն թուլանում է, որովհետև ժողովրդավարական ինստիտուտներն այնքան էլ լավ չեն գլուխ հանում մեր ժամանակների գլխավոր խնդիրներից՝ սկսած տնտեսական ճգնաժամներից մինչև գլոբալ տաքացումը: Որպեսզի ժողովրդավարությունը վերականգնի իր լեգիտիմությունը, դա պետք է փոխվի»,- ասում է Ֆոան:

Շոն Կոհլան

BBC