Քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը տեղեկացրել է Ադրբեջանի այսպես կոչված «գրավյալ» տարածքներից 1991 թվականից ի վեր տարհանվածների ու նաև այդ տարածքներում զոհվածների թվի մասին զեկույց պատրաստվելու կապակցությամբ ԱՄՆ Կոնգրեսում շրջանառության մեջ դրված նախագծի մասին:
Դա հաջորդեց ներկա ձևաչափով բանակցային գործընթացին մասնակցելուց հրաժարվելու մասին Ադրբեջանի պաշտոնական հայտարարությանը:
Վերջին ամիսներին ուշագրավ ակտիվություն է ցուցաբերում նաև ԼՂ-ի այսպես կոչված «ադրբեջանական համայնքի» ներկայացուցիչը փորձելով մշտապես լրատվական դաշտի ուշադրության կենտրոնում պահել արհեստականորեն ստեղծված այդ «համայնքը»: Դա ենթադրյալ այն համայնքն է, որի մասին պահանջում է վիճակագրական տվյալներ հավաքել ԱՄՆ Կոնգրեսի նախագիծը:
Այս ամբողջը մասնավորապես ուշադրության արժանի են դառնում վերջին շրջանում հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակի սրման շրջագծում, ինչը վկայում է այն մասին, թե ակտիվորեն առաջ է մղվում Արցախի հարցը մեկ այլ հարթակում ու ձևաչափով կարգավորելու պլանը:
Իհարկե Արցախի հարցի կարգավորման բանակցային գործընթացի ձևաչափում փոփոխություն մտցնելու նախաձեռնությունն առաջին հերթին պատկանում է հենց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին ով Հայաստանում իշխանության ղեկը ստանձնելուց հետո հայտարարեց Արցախը բանակցային գործընթաց վերադարձնելու անհրաժեշտության մասին: Դժվար չէր գուշակել, որ դրան հեշտությամբ չէր համաձայնելու Ալիևը և բնականաբար ներկայացնելու էր բանակցային ձևաչափում փոփոխություն մտցնելու դիմաց Հայաստանից պահանջվող գինը:
Վերջին զարգացումները բացահայտում են Հայաստանի կողմից վճարվելիք գնի ծանրությունը: Օրինականություն փոխանցելով «ադրբեջանական համայնքին» նրան ներառել բանակցային գործընթացում:
Թեև դա նշանակում է հավասարության վտանգավոր նշան դնել Արցախի ժողովրդի և ադրբեջանական համայնք կոչվածի միջև, բայց միևնույն ժամանակ դա հենց այն առավելագույնն է, որին բանակցային գործընթացում կարող էր հավակնել Ադրբեջանի ժողովուրդը: Հիշենք ՀՀ վարչապետի կողմից բազմիցս հնչեցված այն գաղափարը, թե Արցախի հարցի ցանկացած լուծում ընդունելի պիտի լինի նաև Ադրբեջանի ժողովրդի համար:
