f

Անկախ

Հորդորակ hայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին


Լեզվի կոմիտեն հորդորակ է տարածել, որում ասվում է.

Ուրախալի է, որ պաշտոնյաների, լրագրողների ու նույնիսկ համացանցի լեզուն աստիճանաբար մաքրվում է վաղուց արմատացած օտար բառերից, որոնց տեղը հայերեն տարբերակներն են զբաղեցնում։ Մյուս կողմից էլ տարբեր պատճառներով օտար ուրիշ բառեր են հայտնվում հայերեն խոսքում՝ սահմանափակելով հայերեն բառերի «տարածքը»։ Օտար շատ բառեր էլ տակավին չեն նահանջում։

Ահա օտար բառերի հերթական ցանկը, որում զետեղված են մեր բառապաշարում շարունակ կիրառվող բառեր։ Առաջարկում ենք այսուհետև դրանք փոխարինել հայերեն ճիշտ և բարեհունչ տարբերակներով։

  1. անտիսեպտիկ – հականեխիչ
  2. ատաշե – կցորդ
  3. գամակ – ցանցաճոճ
  4. էպոխա - դարաշրջան
  5. էքսպրոպրիացիա – ունեզրկում, բռնագրավում, սեփականազրկում
  6. իդեոլոգիա – գաղափարախոսություն, գաղափարաբանություն
  7. ինստանցիա - ատյան
  8. ինտերնացիոնալ – միջազգային
  9. ինֆեկցիա – վարակ
  10. լեքսիկա – բառապաշար, բառամթերք
  11. հալյուցինացիա – զգայախաբություն, զգայապատրանք, պատրանք
  12. մաստեր կլաս – վարպետության դաս
  13. մարգինալ – լուսանցքային, երկրորդական, անկարևոր, ոչ էական
  14. միմիկա - դիմախաղ
  15. յախտա – 1. զբոսանավ, 2. մարզանավ, 3. առագաստանավակ
  16. նաիվ – 1. պարզ, պարզունակ, 2. միամիտ, դյուրահավատ, հիմարավուն
  17. շկալա – սանդղակ
  18. պրեվենտիվ – կանխարգելիչ, կանխիչ, նախապաշտպանական, նախազգուշական
  19. պրիվատիզացիա – մասնավորեցում, սեփականաշնորհում
  20. պրիվիլեգիա – արտոնություն, առավելություն, առանձնաշնորհ
  21. ռեալիզացիա – 1. իրականացում, իրագործում, 2. իրացում
  22. ռեֆորմ – բարեփոխում, բարեփոխություն, բարենորոգություն
  23. սելեկցիա – 1. ընտրություն, ընտրանք, ընտրում, ընտրանի, 2. ընտրասերում
  24. ստերեոտիպ – 1. կարծրատիպ, կարծրույթ 2. նախատիպ, կաղապար
  25. ստրուկտուրալ – կառուցվածքային
  26. տեռորիստ – ահաբեկիչ
  27. տրավմա – վնասվածք, ցնցում, ջղացնցում
  28. փարթի – խնջույք, երեկույթ
  29. օդիոզ – նողկալի, զարհուրելի, գարշելի, խորշելի, զզվելի, ատելի, տհաճ
  30. օրիենտիր - կողմնորոշիչ

Լեզվի կոմիտե հորդորակ

Օմբուդսմեն. Հայաստանում կալանքը չափազանց շատ է կիրառվում որպես խափանման միջոց
Աշխատանքային ա՞յց, թե նոր շրջադարձ. Սերգեյ Մարկեդոնով
Եվրախորհրդարանը 37 տարի առաջ 1915-ի իրադարձությունները ճանաչել է որպես ցեղասպանություն. Կալյուրանդ
«Մարտական եղբայրության» ձերբակալված անդամներից մեկին մեղադրանք է առաջադրվել խուլիգանության հոդվածով
Ռուբեն Վարդանյանի ընկերներն ու գործընկերներն երթ են նախաձեռնել․ ուղիղ
«Ողջույն հիվանդանոցից. պայքարը շարունակվում է». գնդապետ Միհրան Մախսուդյանն ապաքինվում է
Երեկ բերման է ենթարկվել 13 հոգի, նրանցից 8-ն ազատ է արձակվել
Հայաստանում ՌԴ դեսպանությունը հայերեն տեքստ է հրապարակել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրվա կապակցությամբ
Անահիտ Մանասյանը ներկայացրեց, թե ինչու քաղաքագետ Սուրեն Պետրոսյանն ազատ չի արձակվել
Երբեք չեմ դադարեցնի պայքարը, որպեսզի Ցեղասպանության ժխտումը չհանգեցնի դրա կրկնությանը․ ԵԽ ֆրանսիացի պատգամավոր
Սեմերիկով. Հայաստանը մնում է ՀԱՊԿ անդամ՝ ինքուրույն որոշելով իր մասնակցության մակարդակը
«Իշխանությունը քաղաքական նկատառումներով Սուրեն Պետրոսյանին զրկել է ազատությունից». ԱԺ պատգամավորներն այցելել են նրան
Արշակ Կարապետյանը հայտարարեց այսօր՝ ապրիլի 24-ին, անհնազանդության ակցիաներ սկսելու մասին
Մատվիենկոն հանձնարարել է խոսնակ Սիմոնյանի հայտարարությունների առնչությամբ հարցում ուղարկել Հայաստանի խորհրդարան
Անթույլատրելի է, պահանջել ենք այդ հարցով պատշաճ քննություն․ ՄԻՊ-ը՝ ԵԿՄ մեքենայով մարդկանց վնասվածքներ հասցնելու մասին
Հայոց ցեղասպանությունը պետք է քննարկվի որպես դաս ներկայի ու ապագայի համար. ԵԽ պատգամավոր Կոստաս Մավրիդես
Նրանց պատմությունը երբեք չպետք է մոռանալ․ Մեծ Բրիտանիայի դեսպանը հարգանքի տուրք է մատուցել անմեղ հայ զոհերի հիշատակին
Ոչնչացնել ցեղասպանվելու հատկանիշը. Անդրանիկ Թեւանյան
Թուրքիան շարունակում է Ցեղասպանության ժխտողական քաղաքականությունը՝ օրինակ ծառայելով Ադրբեջանի համար. «Գեղարդ» հիմնադրամ
Եթե Թուրքիան պատժված լիներ, չէր համարձակվի այսօր ահաբեկչական արարքներ կատարել Սիրիայի հանդեպ. ՀՀ-ում Սիրիայի դեսպան
Եկեք վառ պահենք ջարդերի, տեղահանությունների ու հալածանքների զոհերի հիշատակը․ Մակրոնի գրառումը
Մեր պատգամն ենք բերում իշխանություններին՝ արիությանը վախկոտություն մի խառնեք. Վախկոտությունը մահ է սփռում. Գարեգին Բ
ԼՂ էթնիկ զտումները հիշեցրին, թե որքան կործանարար կարող է լինել պանթյուրքիստական գաղափարախոսությունը.Շվեդիայի պատգամավոր
Պարոն Էրդողան, քո պապերի կողմից ջարդվեցին մեր պապերը, մի փորձիր Սփյուռքը հակադրել Հայաստանին. Արամ Ա
«24.04.2024 ից թող սկսվի Հայաստան-Արցախի վերածննդի հետհաշվարկը: Ես հավատում եմ». Նազենի Հովհաննիսյան
Ավելին
Ավելին