Լրագրող, բանաստեղծ-բանահավաք Ալբերտ Փարսադանյանը 19 տարեկան հասակում /1949 թ/ Պարույր Սևակի հրավերով մասնակցել է երիտասարդ գրողների հանրապետական երկրորդ խորհրդակցությանը: Մի շարք գրողների հետ այդ հանդիպմանը մասնակցել է նաև Ավետիք Իսահակյանը: Խորհրդակցության մասնակիցների մի խմբի լուսանկար զարդարում է Ա.Փարսադանյանի,,Սրբացածմանունքներ,, գրքի շապիկը: Սույն ժողովածուն անբարել է սրբացած մասունքների մի շարք կապված Ավետիք Իսահակյանի հետ.
Ճանաչված մանկագիր Սուրեն Մուրադյանը ՙՙՄեր օրերի գրիչը, տարեգիրը ՚՚ վերնագրված առաջաբանում նշել է իր սերնդի կողմից դպրոցական տարիներին պահվող ՙՙՀիշատակի տետրեր ՚՚ -ի մասին ,որտեղ հաճախ սիրային թոթվանքների կողքին տեղ էին գտնում Տերյանի, Իսահակյանի սիրային բանաստեղծությունները: Իրենց մեջ վառվում էր մերպատմիչների հայրենասիրական շունչը, որոնց մեծանուն Իսահակյանը ձոնել է այս տողերը.
Մեր հոյակապ հին վանքերի մութ խուցերում, մենության մեջ,
Պատմիչները մեր վշտահար, մեղմ կանթեղի լույսով անշեջ,
Մի նշխարով, մի կում ջրով և ճգնությամբ գիշերն անքուն,
Պատմությունը մեր գրեցին մագաղաթի վրա դժգույն…
… Ավետիք Իսահակյանը նախորդ դարի հիսունականներին եղել է Թալինում, լուսանկարվել քուրդ աշխատավորների և դպրոցականների հետ, ջերմ զրույցներ ունեցել, անջնջելի տպավորություն թողել նրանց վրա: Այդ մասին են վկայում գրող, լրագրող ՙՙՌյա Թազա՚՚ թերթի խմբագիր ԱնարիÏե Սարդարի տրամադրած լուսանկարները: Երկիծաբան, լրագրող Հրանտ Հորիզոնն էլ հիշում է մի լուսանկարի մասին, որտեղ Իսահակյանը և խորհրդային միության հերոս Անդրանիկ Ղազարյանը միասին են: Այդ նկարում մյուս անձանց մասին ոչինչ հայտնի չէ: Մանկագիր Սուրեն Մուրադյանը գրքի 135-րդ էջ է µ»ñ»É 2000 թվականին Ավետիք Իսահակյանի նշանավոր թոռան`գրականագետ Ավիկ Իսահակյանի հետ իր լուսանկարը: Այդ նույն էջը նաև հիշեցրել է, որ 1940 թ Խնկո Ապոր անվան գրադարանում նշվել է նրա 70 ամյակը, որին մասնակցել են Ավետիք Իսահակյանը, Հմայակ Սիրասը, Նաիրի Զարյանը և ուրիշներ: Մանկավարժ, բանասեր Ազատուհի Չալիկյանը որպես սրբացած մասունք ներկայացրել է դպրոցական տարիների մի լուսանկար, որտեղ ինքը անմիջապես նստած է Ավետիք Իսահակյանի կողքին: Լրագրող-նկարիչ ²ñÙ»Ý ê³ÃÛ³ÝÁ ՙՙՍրբացած մասնունքներ՚՚-ի ընթերցողի հետ կիսել է իր հպարտությունը կապված տատի`բանաստեղծ, դրամատուրգ թարգմանիչ Վարսենիկ Աղասյանի , Ավետիք Իսահակյանի, Նար-Դոսի, Ստեփան Զորյանի կողքին տեսնելու հետ:
Ալբերտ Փարսադանյանի գրքում ուշագրավ նկարներով ներկայանում են նաև մանկավարժ, բանասեր, կենսագիր Ֆահրադ Սողոմոնյանը, մոդելագործ, արվեստագործ- դերասանուհի Սեդա Վարդանյանը, լուսանկարիչ, արվեստագետ, լրագրող Միքայել Քոչարյանը:
Վերջում ափսոսանք եմ հայտնում, որ նկարները, որոնց մասին խոսվեց, տպագրության որակի հետ կապված ընթերցողին ներկայացնելու հնարավորություն չգտնվեց: Փոխարենը ուզում եմ, որպես սրբացած մասունք ներկայացնել նաևԱլբերտ Փարսադանյանի ՙՙԳիտելիքների շտեմարան-3՚՚ (Գիտե̉ք որ) գրքում զետեղված Ավետիք Իսահակյանի մանկության խաղընկերներից մեկի` ազգային բանահյուսության նշանավոր ներկայացուցիչ Պոլոզ Մուկուչի մասին.
Պոլոզ Մուկուչը մտացածին անձ չէ: Նա հայ ազգային բանահյուսական արվեստի նշանավոր ներկայացուցիչներից է: Ծնվել է 1881 թվականի հունվարի 1-ին Գյումրիում, երկաթագործի ընտանիքում: Բուն անուն-ազգանունն է ՄկրտիչՂազարոսի Մելքոնյան: Ավետիք Իսահակյանի խաղընկերներից է : Եղել է աչքաբաց, սրախոս, մարդամոտ, հորինել է առակներ, սրամիտ խոսքեր, ստացել է Պոլոզ Մուկուչ մականունը:Մեծանալով, դարձել է մրգավաճառ, հետո ունեցել է թեյարան, ճաշարան, նաև խանութ: 50 տարեկան հասակում , 1931 թվականի փետրվարի 15-ին, մահացել է Թիֆլիսում, համաժողովրդական թաղում է տ»ղի ունեցել Գյումրիում: Ավետիք Իսահակյանը 1952 թվականին մահարձան է կանգնեցրել նրա շիրմաթմբի վրա: Մահարձանի վրա գրված է «Պոլոզ Մուկուչ», մյուս կողմում` «Հիշատակ բանացտեղծ Ավետիք Իսահակյանից¦:
… Հոկտեմբերի 1 8-ը (նոր տոմարով 30)-ը Ավետիք Իսահակյանի ծննդյան օրն է 145 ամյակը: Հիշենք ու գնահատենք մեր երևելիների անցած ճանապարհը: Հոգով զգանք, որ նրանց կյանքի ամեն մի ակնթարթ սրբացած մասունք է եղել: Այդ մասունքներն էլ ժամանակին , դեռ նրանց կենդանության օրոք, կազմել են նրանց գունեղ դափնեպսակը: Ապրողներիս պարտքն է բարձրաձայնել մանրամասնել այդ դափնեպսակի ուրվագծերի մասին, քանզի Ֆրանսիական կինոյի հայազգի լեգենդ Անրի Վերնոյը (Աշոտ Մալաքյան) մեզ պատգամել է . ՙՙՀրաժարվել արմատներից, նշանակում է հրաժարվել ինքդ քեզնից՚՚ :
Վաղարշակ Ղորխմազյան