Չկայացած երրորդ հրադադարը համընկավ «կլոր տարեթվի» հետ: Լրացավ ղարաբաղյան պատերազմի մեկ ամիսը: Եվ Ստանիսլավ Տարասովը կարծում է՝ ճիշտ ժամանակն է, որ արձանագրենք միջանկյալ արդյունքները: Ներկայացնում ենք հիմնականը նրա վերլուծությունից:
Առաջին՝ պատերազմը ձգձգվող բնույթ է ստանում, և առաջընթաց չի երևում ոչ միայն խաղաղ կարգավորման, այլև մարդասիրական նպատակներով տակտիկական հրադադար հաստատելու հարցում: Հակամարտող կողմերը ծանր մարդկային և նյութական կորուստներ են կրում: Le Monde-ի տվյալներով՝ այս պահին Բաքվի հսկողության տակ են անցել Ղարաբաղի հարթավայրային հատվածի յոթ շրջաններից երկուսը միայն: Ինչպես կարծում են եվրոպական փորձագետները, «դա շատ հեռու է այն բանից, ինչ համատեղ պլանավորել էին Ադրբեջանի և Թուրքիայի գլխավոր շտաբները, դեպքերի ներկայիս ընթացքը նրանց համար ինչ-որ առումով անակնկալ է»:
Սկզբում ենթադրվում էր, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը կսահմանափակվի տարածքային ավելի մեծ ձեռքբերումներով, քան 2016 թվականին, այնուհետև կդադարեցնի հարձակումը, կհայտարարի իր հաջողության մասին և կսկսի խաղաղ բանակցությունները: Բայց դրան դեմ է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը՝ զգետնելով Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը, ինչը առաջին պլան է մղում ղարաբաղյան պատերազմի վերջնական նպատակի խնդիրը:
Երկրորդ՝ հստակ երևում է Անկարայի՝ Անդրկովկասում Մոսկվայի հետ հարաբերությունների ձևաչափը փոխելու ձգտումը. այնտեղ փոխել առկա ստատուս քվոն և դրանից հետո նրա հետ պայմանավորվածություն ձեռք բերել առանց Արևմուտքի մասնակցության, ինչպես եղել է 1920-ական թվականներին Լենինի և Աթաթուրքի դեպքում: Հիմա ռուսական շատ փորձագետներ հայտարարում են, որ այդպիսով Էդողանն իրականացնում է իր նեոօսմանյան նախագիծը, բայց բաց են թողնում այն հանգամանքը, որ նա հրավիրում է մտնել այդ հակաարևմտյան ուղին նաև իր ռուսական գործընկերոջը: Ավելին, Անկարան կարծում է, որ միջազգային հարաբերությունների ճարտարապետությունն Անդրկովկասում և Մերձավոր Արևելքում փոխվում է, ինչը Թուրքիայի և Ռուսաստանի համար նոր աշխարհաքաղաքական հնարավրություններ է բացում: Այդ համատեքստում Անկարան իր ներգրավումը ղարաբաղյան կոնֆլիկտի կարգավորման գործում բնական գործընթաց է համարում և պատասխան արձագանք է սպասում Մոսկվայից, որպեսզի միասին ավելի մեծ աշխարհաքաղաքաան խաղի մեջ մտնեն Մեծ Մերձավոր Արևելքում: Այդ պատճառով Ադրբեջանը, որպես այդ խաղի մասնակից Թուրքիայի հետ, կոնֆլիկտում առայժմ մաքսիմալիստական դիրք է գրավում:
Երրորդ՝ տարածաշրջանային և գլոբալ աշխարհաքաղաքական ուժերի որոշակիացող դասավորությունները չեն նպաստում Մինսկի խմբի դիրքերի ամրապնդմանը: Անկարան, որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամ, ղարաբաղյան ճակատում զինադադարի դեպքում քաղաքականապես ոչինչ չի շահում, այդ է պատճառը, որ շահագրգռված է առաջիկայում էլ ավելի սրել իրավիճակը: Գոյություն ունի նաև ներթուրքական խորապատկերը՝ բարդ տնտեսական և անկայուն համավարակային իրավիճակի խնդիրները, որոնք սպառնում են խորանալ: Անկարան Ադրբեջանի կողմում հանդես գալու վճռականություն և Անդրկովկասում աշխարհաքաղաքական ինտրիգի մասնակից դառնալու պատրաստակամություն է ցուցաբերում, որպեսզի հետ տանի Սիրիա և Լիբիա: Բայց առայժմ Էրդողանը նյարդայնանում է, ղարաբաղյան ուղղությամբ իր անհաջողությունները բարդում Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի և հույների վրա (առանց ՆԱՏՕ-ի համաձայնության նա հայտարարեց նավատորմի մասշտաբային զորավարժությունների մասին Միջերկրական ծովում՝ հունական կղզիներից ոչ հեռու):
Ինչ վերաբերում է Մոսկվային, ապա հազիվ թե նրա համար գաղտնիք լինեն ինչպես Էրդողանի գործողությունները, այնպես էլ Ալիևի դրեյֆը Թուրքիայի կողմը: Բայց երբ ՌԴ ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովը հայտարարում է, որ մի կողմից՝ Անկարան Ռուսաստանի համար ռազմավարական գործընկեր չէ, մյուս կողմից՝ խոսում է Թուրքիայի հետ լավ հարաբերությունների մասին, թեպետ «մեր մոտեցումները միշտ չեն համընկնում այս կամ այն խնդրի կապակցությամբ», շատ հարցեր են ծագում, որոնք առայժմ պատասխան չունեն:
