Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը աշխատանքային այցով Մոսկվայում էր, ուր ավելի քան երեքժամանոց բանակցություններ ունեցավ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ: Ըստ բոլոր նշանների՝ այդ այցն այնքան էլ սովորական բնույթ չուներ: Ինչպես հայտարարեց Պուտինը հանդիպման փակ մասից առաջ, ինքն «ուրախ է, որ Փաշինյանն ընդունեց հրավերը, և իրենք որոշակիորեն խոսելու բան ունեն»:

Նախևառաջ, իհարկե, խոսքը անցած տարվա նոյեմբերի 10-ի Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ խաղաղ համաձայնությունն իրականացնելու մասին է, որը ստորագրել են Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդները, ինչպես նաև տարածաշրջանում գոյություն ունեցող խնդիրների լուծման հետագա քայլերի մասին, մասնավորապես, ինչպես ասվում է Երևանի պաշտոնական հաղորդագրությունում, «Հարավային Կովկասում տնտեսական և տրանսպորտային կապերի վերականգնման համատեքստում»: Այդ ուղղություններով ստորագրող կողմերը միմյանց նկատմամբ պահանջներ չունեն: Երկրորդ հարցը, որի մասին դեռևս բարձր չեն խոսում, բայց որը հավանաբար քննարկվում է, Երևանի և Բաքվի միջև լայն հաշտության համաձայնության ստորագրման հնարավորությունն է, ինչը հնարավոր չէ անել առանց Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի որոշման կամ գոնե կողմերի դիրքորոշման:

Առայժմ Ադրբեջանը հայտարարում է, որ իր համար «Լեռնային Ղարաբաղի խնդիր արդեն գոյություն չունի», Հայաստանն էլ պնդում է, որ այդ հարցով պետք է զբաղվի ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը:

Բայց այստեղ կարևոր նրբերանգներ կան: Միայն Ռուսաստանն է, որպես ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահներից մեկը, բարձր մակարդակով երկխոսություն է վարում Երևանի և Բաքվի հետ: Այն դեպքում, երբ մյուս համանախագահ երկրները՝ ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան, հեռու են պահում իրենց, թեպետ դեռ վերջերս Երևանը Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի ակտիվ դերն էր ակնկալում, որն արդեն փորձել է իր վրա ԵՄ-ի գլխավոր խաղաղարարի պատմուճանը, եթե նկատի ունենանք նրա մասնակցությունը Դոնբասի հարցով Մինսկի կարգավորման գործընթացին, ակտիվությունը սիրիական, լիբիական և լիբանանյան մրցուղիներում: Բացի այդ, Ֆրանսիայում մեծաթիվ հայկական սփյուռք գոյություն ունի: Ղարաբաղյան ուղղությամբ այս առումով ոչինչ չի նկատվում: Ինչ վերաբերում է ԱՄՆ-ին, ապա նրանք սկսել են ջանքեր ձեռնարկել: Անշուշտ, դեռ միայն տեղեկատվական դաշտում, որոնք ուղղված են Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ համաձայնության խզմանը: Այսպես, պետքարտուղարի օգնականի տեղակալը Եվրոպայի և Եվրասիայի գծով՝ Ջորջ Քենտը, հանդես գալով  համացանցային սեմինարում, որ կազմակերպել էր վաշինգտոնյան ոչ կառավարական «Թուրքական ժառանգություն» կազմակերպությունը, անհիմն կերպով մեղադրեց Ռուսաստանին կոնֆլիկտը ձգելու ցանկության մեջ, որպեսզի «թույլ չտա Հայաստանին և Ադրբեջանին առաջ շարժվել»:

Ամերիկացի դիվանագետի կարծիքով՝ «անվտանգության առումով պահպանվում է խոշոր մարտահրավեր. ինչպե՞ս մոտենալ Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտին այնպես, որ դա հնարավորություն տա երկու կողմերին հասնելու վերջնական համաձայնության վերջնական կարգավիճակի հարցում»: Այնուհետև. «Ադրբեջանը կարող է ընկալվել որպես հաղթող պատերազմում: Սակայն դա չի հանգեցնում ճգնաժամի կարգավորման, այնպես, ինչպես Հայաստանը, գուցե հաղթել է առաջին պատերազմում քառորդ դար առաջ: Մյուս առկախ հարցը մնում է Ռուսաստանի մտադրությունը, որը որոշել է չհասնել հրադադարի պայմանների համաձայնության Մինսկի խմբի համանախագահների միջոցով… Նա դա ապահովել է  անմիջականորեն… եռակողմ ձևաչափով»: Այդ դեպքում հարց է ծագում՝ իսկ ինչն է խանգարում հիմա Վաշինգտոնին և Փարիզին խաղի մեջ մտնել և հակամարտող կողմերին առաջարկել նրանց ձեռնտու համաձայնություն ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների լիազորությունների միջոցով:

Վերջապես, Հայաստանի վարչապետի ուղևորությունը Մոսկվա առանձնահատկություններ ունի՝ կապված Հայաստանում սպասվող արտահերթ ընտրությունների հետ: Այդ կապակցությամբ որոշ հայկական ԶԼՄ-ներ պնդում են, որ «պատահական չէ Փաշինյանն իր նախընտրական արշավը սկսել Մոսկվա այցից», որով ցույց է տալիս իր նոր քաղաքականությունը ՀԱՊԿ դաշնակցի և ԵԱՏՄ-ի անդամի նկատմամբ՝ ստեղծելով մի իրավիճակ, որ ոչ ոք Հայաստանում չխոսի այն մասին, թե Կրեմլը չեզոքություն է պահպանում: Վարչապետին նման քայլերի է մղում, իհարկե,  Հայաստանում ներքին քաղաքական իրավիճակի լարվածությունը ղարաբաղյան պատերազմում կրած պարտության հետ միասին: Բայց թե որքանով է Երևանի նման մարտավարությունը լուրջ, ոչ ոք չգիտի:

Հարկ է նշել, որ վարչապետի գլխավոր հակառակորդը նախընտրական արշավում կարող է դառնալ Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը, որի հետ, ի դեպ, վերջերս Պուտինը շփվել է հեռախոսով: Վերջին ժամանակներս Ռոբերտ Քոչարյանը սկսել է կրկին նկատվել որպես քաղաքական գործիչ, նրան աջակցում է նաև Ռուսաստանի հայկական համայնքի ազդեցիկ հատվածը, թեպետ Կրեմլը շեշտում է, որ առաջիկա ընտրությունները «Հայաստանի ներքին գործն են»:

Ահա ինչու Փաշինյանի այս այցը Մոսկվա, բացի մնացյալից, ցուցադրական բնույթ ուներ. շատ բան մնաց կադրից դուրս: Նա Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ կայացած բանակցությունները համարեց «շատ արդյունավետ», թեև հանդիպման արդյունքների մասին որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրվել: Իսկ ինչ-որ մեկն ուրի՞շ բան էր սպասում:

Ստանիսլավ Տարասով

Աղբյուրը՝ ИА REGNUM