Ըստ ամենյանի, առաջիկա ընտրարշավը Հայաստանում նկատելի աշխարհաքաղաքական երանգներ է ունենալու վարչապետի ժպ Նիկոլ Փաշինյանի և նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի միջև: Առաջինը տարբերակներ է փնտրում, որ Ռուսաստանի դիրքերը Հայաստանում հավասարակշռի ուրիշ մեկի հետ: Է, կստացվի՞:
Հայաստանի վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքային այցը միանգամից երկու եվրոպական մայրաքաղաք՝ Փարիզ և Բրյուսել, հակասական արձագանք ունեցավ Հայաստանի, Ռուսաստանի և մի շարք այն երկրների վերլուծական հանրությունում, որտեղ ուշադիր հետևում են Անդրկովկասի իրադարձություններին: Ընդ որում, շատ տարբեր եզրակացություններ են արվում, ընդհուպ արտասովոր բնույթի սյուժեների արտանետումը, հոդվածներ հրապարակվեցին «Փաշինյանը ոչ թե Ռուսաստանին, այլ Ֆրանսիային մատնանշեց որպես Հայաստանի թիվ մեկ դաշնակից» կարգի վերնագրերով: Բայց մի ընդհանուր բան կա: Բոլորը միակարծիք են, որ Փաշինյանի հայտնվելը Եվրոպայում կապված է Հայաստանի փոթորկոտ ներքաղաքական գործընթացների հետ՝ պայմանավորված արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններով, թեպետ նախընտրական քարոզարշավը պաշտոնապես հունիսի 7-ին է սկսվելու: Բայց ինչպես երևում է, եզրակացությունների որակը կախված է նրանից, թե ինչ դիտանկյունից ես նայում:
Երկիրը ծանր օրեր է ապրում: Հանրապետության հասարակությունը և քաղաքական ուժերը փորձում են իմաստավորել այն, ինչ տեղի է ունեցել Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարի մասին 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի Ադրբեջան-Հայաստան-Ռուսաստան եռակողմ համաձայնության ստորագրումից հետո: Դեռ վերջերս Երևանում զանգվածային բողոքի ցույցեր էին, պահանջում էին Փաշինյանի հրաժարականը Ղարաբաղի վերաբերյալ համաձայնության պատճառով, որը հանգեցրել է տարածքային կորուստների: Բարդ գործընթացներ էին ընդդիմադիր ճամբարում: 17 ընդդիմադիր կուսակցությունների կոալիցիա կար: Բայց հիմա Հայաստանի նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը և երկու կուսակցություն՝ Դաշնակցությունը և «Վերածնվող Հայաստանը», հայտարարել են «Հայաստան» նախընտրական դաշինքի ձևավորման մասին, որը ընտրություններում իշխանության կուսակցությանը դիմակայող գլխավոր քաղաքական ուժն է լինելու: Ընդ որում, մինչև վերջերս ոչ մի քաղաքական ուժ Հայաստանում հանդես չէր գալիս 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի համաձայնության դեմ և Լեռնային Ղարաբաղից ռուսական խաղաղապահներին դուրս բերելու օգտին: Բայց Սյունիքում սահմանային ճգնաժամից հետո նոր կարևոր նրբերանգներ ի հայտ եկան:
Հայաստանը քննադատաբար ընկալեց Մոսկվայի արձագանքը ՀԱՊԿ-ից օգնություն խնդրելուն, մինչդեռ այդ կապակցությամբ նկատելի ակտիվացավ Ֆրանսիան՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների կողմերից մեկը: Հաղորդագրություններ հայտնվեցին այն մասին, որ նա կարող է աջակցություն ցույց տալ Երևանին հարցը ՀԱՊԿ-ից ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ փոխադրելու հարցում: Փաշինյանն իր հերթին հանդես եկավ Ռուսաստանից կամ ուրիշ երկրներից Ադրբեջանի հետ Հայաստանի սահմանի այն հատվածում դիտորդներ տեղակայելու առաջարկությամբ, որտեղ, նրա խոսքով, «պահպանվում է լարված մթնոլորտ»: Խոսում էին, թե Եվրոպական միության արտաքին քաղաքականության գերատեսչության հանձնարարությամբ ԵՄ անդամ պետությունների արտաքին գործերի նախարարները մտադիր են այցելել Հայաստան, Վրաստան և Ադրբեջան հետպատերազմյան շրջանում գործողությունների ծրագիրը մշակելու համար: Իրադարձությունների նման ընթացքը օբյեկտիվորեն Հայաստանի հակամարտող կուսակցությունները բաժանեց երկու ճամբարի՝ ռուսամետ և արևմտամետ: Հենց այդ համատեքստում են Փաշինյանի այցերը Փարիզ և Բրյուսել տրամաբանական թվում:
Եվ դարձյալ հերթական կարևոր նրբերանգը: Թուրքական Habertürk պարբերականի գնահատականով՝ «թեպետ Փաշինյանը և ուրիշ պաշտոնատար անձինք որոշ կտրուկ հայտարարություններ են անում, իրականում նրանք ցանկանում են պահպանել Բաքվի հետ երկխոսության հիմքը՝ տալով դրան «սահմանամերձ» չափում, որը չի մտել 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի համաձայնության մեջ, անգամ չնայած այն հանգամանքին, որ Ռուսաստանն առաջարկել է Բաքվին և Երևանին հանձնաժողով ստեղծել»: Լայն համատեքստում էլ, Zham պարբերականի գնահատականով, Փաշինյանը փորձում է խնդիրը միացնել «հիմնարար կոնֆլիկտին, որը պայմանավորում է վերջին երկու տասնամյակների միջազգային քաղաքականությունը՝ Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև հակասությունների սրացումը, որի հետցնցումները զգացվում են նաև մեր տարածաշրջանում»: Եթե վերադառնանք Փաշինյանի և Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի բանակցություններին, որոնց մանրամասները մնացին անհայտ, ապա հրապարակայնորեն ամեն ինչ ավարտվեց առանց սենսացիաների:
«Ֆրանսիան պահանջում է դուրս բերել ադրբեջանական զորքերը Հայաստանի սահմանային շրջաններից: Ֆրանսիան համերաշխ է Հայաստանի հետ և աջակցում է նրան»,- հայտարարել է Մակրոնը՝ հաստատելով այն, ինչ ասել է նաև նախկինում: Բայց մի՞թե դրա համար Փաշինյանը թռավ Փարիզ: Որոշակի ի՞նչ կարող է նա ցույց տալ իր ընտրազանգվածին գոնե Ադրբեջանի հետ կապված իրավիճակի կարգավորման պլանի իրականացման առումով: Առավել ևս, երբ Երևանում հակված են այն կարծիքին, որ միջազգային հովանու ներքո սահմանների ճշտման գործընթացը կարող է սկսվել միայն այն ժամանակ, երբ Երևանը և Բաքուն հայելային հետ կքաշեն զորքերը մինչև նախնական դիրքերը: Ադրբեջանը Փաշինյանի գաղափարներին չի արձագանքում և աջակցություն է հայտնում ռուսական կողմի առաջարկությանը Հայաստանի հետ սահմանազատում անցկացնելու մասին, սակայն պահպանելով երկրների տարածքային ամբողջականությունը: Իսկ Մոսկվայում սպասում են, թե երբ երկու մայրաքաղաքներում համաձայնության կգան:
Բայց ինչ էլ որ լինի, բոլոր նշաններից երևում է, որ առաջիկա ընտրարշավը Հայաստանում նկատելի աշխարհաքաղաքական երանգներ է ունենալու Փաշինյանի և Քոչարյանի միջև: Առաջինը տարբերակներ է փնտրում, որ Ռուսաստանի դիրքերը Հայաստանում հավասարակշռի ինչ-որ մեկի հետ: Է, կստացվի՞:
Ստանիսլավ Տարասով
Աղբյուրը՝ ИА REGNUM
