Ընտրությունների արդյունքները Հայաստանում իսկական ցնցում էին: Նիկոլ Փաշինյանը, որի օրոք երկիրը ջախջախիչ պարտություն կրեց 44-օրյա պատերազմում, վստահ հաղթանակ տարավ: Նրա «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությանը հավանություն է տվել ընտրողների ավելի քան կեսը: Ավելին, եթե նախկինում Փաշինյանին համարում էին «փողոցից եկած մարդ», ապա այժմ նա իշխանության եկավ ոչ թե որպես «գունավոր հեղափոխության» առաջնորդ, այլ օրինական ճանապարհով: Ինչպես հաղորդում է Infox-ը, «Քաղաքացիական պայմանագիրը» չի կարող միայնակ կառավարություն ձևավորել, բայց Փաշինյանն արդեն հայտարարել է երկրորդ հեղափոխության մասին, այս անգամ՝ ոչ թե թավշյա, այլ «պողպատյա»: Մնալով ժամանակավոր պաշտոնակատար իր պաշտոնում և ձեռքից բաց չթողնելով իր լիազորությունները՝ նա փաստացի բնակչության վստահության հարցումը իր կողմը շրջեց: Եվ հայ ընտրողները ինչ-որ առումով քաղաքական ինքնասպանություն գործեցին: Այսպես է մտածում գնդապետ, ԽՍՀՄ Գերագույն սովետի և Պետդումայի նախկին պատգամավոր Վիկտոր Ալկսնիսը: Ստորև ներկայացվում է նրա փորձագիտական կարծիքը հատուկ Накануне.RU-ի համար:
- Դեռ Մարկ Տվենն է ասել, որ եթե մեզնից ինչ-որ բան կախված լիներ ընտրություններում, ապա մեզ այնտեղ չէին թողնի: Իրավիճակը Հայաստանում բավական բարդ է, ծայրահեղ: Այսպիսի արդյունքների դեպքում, կարծում եմ, վճռական դեր է խաղացել վարչական ռեսուրսը, ամենայն հավանականությամբ ձայները հաշվել են «ինչպես որ պետք է»: Հայաստանը ջախջախիչ պարտություն է կրել Ղարաբաղի հակամարտությունում, եղել են զանգվածային բողոքի ցույցեր, բայց հիմա դրանք, ըստ ընտրությունների, հասկանալի չէ՝ ուր են հոսել: Թվում էր, թե հանրապետությունում պետք է հաղթանակ տանեն ռուսամետ ուժերը, բայց կրկին հաղթեցին արևմտամետները: Դա զարմանք է հարուցում:
Բայց կարծում եմ՝ նման ելքի համար մեծապես մեղավոր է նաև Ռուսաստանը: Ակտիվ ազդեցություն նախկին Խորհրդային Միության եզերքներում մենք տեսնում ենք բառացիորեն վերջին մի քանի տարիներին: Իսկ մինչ այդ հետխորհրդային տարածությունը՝ Ռուսատանի կենսական շահերի գոտին, կարծես բնավ հետաքրքիր չէր Մոսկվայի համար: Հիշենք վերջին տասնամյակի գլխավոր անախորժությունը՝ Ուկրաինայի իրավիճակը: Իսկ ովքե՞ր են այնտեղ դեսպան եղել: Վիկտոր Չեռնոմիրդինը, որը լավ հարմոն էր նվագում և կարող էր անել արտահայտություններ, որոնք պատմություն էին մտնում: Իսկ իրական քաղաքականությունն այն էր, որ Ուկրաինայում տարածք ապահովվի ռուսական գազը փոխադրելու համար: Նայենք Բելառուսին. այնտեղ դեսպան է եղել նախկին գուբերնատոր Սուրիկովը: Նրանից ի՞նչ դիվանագետ: Այո, նա գնում էր ընդունելություններին, բայց իրական ռուսական գիծ ո՛չ Ուկրաինայում, ո՛չ Բելառուսում չի տարվել:
Նույնը Հայաստանում: Ես 15 տարի առաջ եղել եմ այնտեղ Պետդումայի պատվիրակության կազմում, ժամանակի խոսնակ Սելեզնյովի գլխավորությամբ: Եվ մազերս ցից-ցից էին կանգնում, երբ հանդիպում էինք դիվանագետների հետ, որոնց ոչինչ չէր հետաքրքրում: Դա գրեթե աքսոր էր համարվում. մարդիկ, որոնք կապեր ունեն, գնում են Ֆրանսիա, Անգլիա, ԱՄՆ, իսկ էստեղ ինչ-որ Հայաստան, որտեղ «ոչ մի հետաքրքիր բան չկա, անելու բան չկա, և առհասարակ մեկուսացած տեղ է»: Նման վերաբերմունքը միայն Հայաստանի նկատմամբ չէր, նաև ԱՊՀ մյուս երկրների նկատմամբ և հանգեցրեց նրան, որ փաստացի նախկին միութենական հանրապետություններից ոչ մեկն արդեն Ռուսաստանի դաշնակիցը չէ: Դրան հանգեցրին ոչ պրոֆեսիոնալիզմը և Ռուսաստանի կենսական շահերի տեսանկյունից հետխորհրդային տարածության դերը չգիտակցելը: Կարծում եմ՝ այսօր էլ դրա գիտակցումը չկա ռուսական դիվանագետների ու քաղաքական գործիչների շրջանում:
Իսկ Հայաստանի ընտրությունների հետ կապված իրավիճակը Ռուսաստանի հերթական պարտությունն է, ընդ որում՝ շատ լուրջ, այն էլ այն դեպքում, երբ առկա էին բոլոր հաղթաթղթերը: Կար ռազմաբազա, մենք աջակցություն էինք ցույց տալիս Հայաստանին, և չնայած դրան՝ պարզվեց, որ ազդեցությունը ներքին քաղաքական իրադրությունում մոտ է զրոյի: Ինչ կարող ես անել, դա այն անփույթ քաղաքականության հատուցումն է, որ վարվում էր հետխորհրդային տարածությունում 30 տարի շարունակ:
Իմ կարծիքով՝ Փաշինյանը մի քաղաքական գործիչ է, որը լիովին կողմնորոշվում է Արևմուտքով, և հիմա նրա արևմտամետ գիծն ավելի կուժեղանա: Իսկ Ռուսաստանի հետ նա կհամագործակցի, քանի որ Ռուսաստանն այսօր կերակրում է Հայաստանին, ուստի նրա հետ հարաբերությունները խզելը հավասար է մահվան Հայաստանի ղեկավարության համար: Հետևաբար նա կշարունակի սիրահետել Ռուսաստանին, բայց իրականում կտանի արևմտամետ ուղղությունը:
Ադրբեջանը, իհարկե, շահագրգռված է, որ առանձին միջանցք բացի դեպի Նախիջևան, հսկողության տակ առնի Լեռնային Ղարաբաղն առանց ամեն տեսակ խաղաղապահների, էթնիկ զտում կատարի, ձերբազատվի հայ բնակչությունից և ընդմիշտ փակի Լեռնային Ղարաբաղի և հայ փոքրամասնության հարցը: Բաքուն Մեծ Ադրբեջան է կառուցելու, և Հայաստանը նրա համար «ավելորդ երկիր» է, նա կձգտի եթե ոչ ոչնչացնել նրան, ապա իր հսկողության տակ առնել նրա տարածքների մի մասը:
Եվ Ադրբեջանը իր գերազանցությամբ ռազմական և տնտեսական առումով կշարունակի Լեռնային Ղարաբաղի վերադարձը, հիմնական բախումն այնտեղ դեռ առջևում է: Խորհրդային Միության վերջին տարիներին այնտեղ խաղաղարար ուժեր կային՝ խորհրդային ներքին զորքերը: Եվ այդ խաղաղարար առաքելությունն ավարտվեց լիակատար տապալմամբ, մենք ստիպված էինք պարզապես դուրս բերել այնտեղից զորքերը: Այժմ, կարծում եմ, խաղաղապահ առաքելությունը դարձյալ կավարտվի լիակատար ձախողմամբ:
Պուտինն իր նախագահության բոլոր տարիների ընթացքում ձգտել է սառեցնել ռազմական կոնֆլիկտները: Բայց դրանք հնարավոր չէ սառեցնել, քանի դեռ իրապես լուծված չեն: Որովհետև դեղատոմսը մեկն է՝ կողմերից մեկը պետք է հաղթանակ տանի և ջախջախի իր հակառակորդին: Չի ստացվի համոզել նրանց, որ համաձայնության գան: Բայց Պուտինը վախենում է ձեռնամուխ լինել այդ հարցերի լուծմանը: Նայեք Դոնբասին: Թղթի վրա կարծես թե կոնֆլիկտը սառեցրել են, բայց երկու միլիոն ռուսները հայտնվել են օդից կախված վիճակում: Ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն իրավիճակ է, ընդ որում շարունակվում են հրաձգությունները, որոնց հետևանքով խաղաղ բնակչություն է զոհվում: Եվ դա Պուտինի մեղքն է, որը փոխանակ 2014-ին հարցն արմատապես լուծեր և գնար Նովոռոսիայի ստեղծմանը Խարկովից մինչև Օդեսա (իսկ դա կնշանակեր նաև Մերձդնեստրի հարցի լուծում), որոշեց սառեցնել կոնֆլիկտը՝ հուսալով, որ այն ինքնիրեն կկարգավորվի: Չկարգավորվեց: Մարդիկ տառապում են, մարդիկ տանջվում են: Եվ ելք այդ փակուղուց, որ ստեղծել է Պուտինը, չկա: Իսկ այն առաջարկությանը, թե Դոնբասը Ուկրաինա է, բայց մենք ուզում ենք, որ նա հատուկ կարգավիճակ ունենա, Ուկրաինան երբեք չի համաձայնի: Այդ հարցը կարող է լուծվել միայն ռազմական ճանապարհով. կա՛մ Ուկրաինան կճզմի Դոնբասին, կա՛մ Դոնբասը Ռուսաստանի աջակցությամբ կսկսի ցամաքային միջանցք բացել դեպի Ղրիմ և այնուհետև Օդեսա ու Մերձդնեստր:
