Ռազմական փորձագետները եւ տրամաբանությունը հուշում են, որ Ադրբեջանի ԶՈՒ հիմնական թիրախը Երասխն է, որի ավազով լցոնված ավտոդողերով կահավորված հայկական դիրքերը հակառակորդը, ըստ ռազմական փորձագետ Վան Համբարձումյանի, հրկիզում է հատուկ ականանետների օգնությամբ: Հետեւաբար, եթե այդպես շարունակվի, դիրքերը կոչնչանան, եւ մեր զինվորները ստիպված կլինեն նահանջել: Երեւի դա է պատճառը, որ ՀՀ իշխանությունները ցանկանում են հայերին վերածել գլուխներն ավազի մեջ մտցրած ջայլամների: Այնպես անել, որ մենք ոչինչ չտեսնենք, չլսենք, չիմանանք:  Տեղյակ չլինենք ՀՀ սահմանների ճեղքման մասին եւ տեղեկանանք այն ժամանակ, երբ արդեն ուշ կլինի՝ որեւիցե բան փոխելու:  

Մինչդեռ ոչ թե պետք է օրենքով արգելել ինֆորմացիայի տարածումը հայկական լրատվամիջոցներով, այլ ընդհակառակը՝ պետք է ընդարձակել այդ գործընթացը․ հրավիրել աշխարհի հեղինակավոր ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչներին եւ Երասխում ստեղծել լրատվական կենտրոն: Նաեւ՝ այնպես անել, որ յուրաքանչյուրը տեսնի եւ համոզվի, որ ագրեսորը ոչ թե Հայաստանն է, այլ՝ Ադրբեջանը: Դրա համար անհրաժեշտ է կազմակերպել Երասխում գտնվող մեր դիրքերի 24-ժամյա ինտերնետային տեսահեռարձակում: Դա կփոխարինի քառօրյա պատերազմից հետո ԵԱՀԿ ՄԽ կողմից արված առաջարկին՝ շփման գծում տեղադրել հատուկ սարքեր՝ որոշելու, թե ով է առաջինը կրակում: Իսկ ՄԱԿ-ում ոչ թե պետք է հայտարարություններ տարածել, ինչը ոչ մի հարց չի կարող լուծել, այլ անհրաժեշտ է պահանջել ԱԽ արտահերթ նիստի անհապաղ հրավիրում: Ինչպես որ վարվում են ագրեսիայի ենթարկվող պետությունները:  

Եթե ՀԱՊԿ մեր անդամակցությունը խոչընդոտում է ռազմական համագործակցությանն այլ երկրների հետ, այն ամենեւին չի կարող արգելք հանդիսանալ լրատվամիջոցներով մեր դեմ իրականացվող ագրեսիայի լուսաբանման եւ ՄԱԿ ԱԽ նիստում այդ հարցի քննարկման պահանջի համար: Եվ, հավատացնում եմ, որ լրագրողները շատ ավելի անաչառ ու ճշմարիտ ձեւով կարձանագրեն, թե ով է ագրեսորը, քան թյուրքալեզու, այդ ագրեսորից ֆինանսապես կախված կամ նրան ռազմավարական դաշնակից համարող ՀԱՊԿ երկրներից եկած դիտորդները: 

Հավատացնում եմ նաեւ, որ լրագրողների ներկայությունն ու մեր դիրքերի վրա կատարվող հարձակումների տեսահեռարձակումը չեն կարող համարվել պետական գաղտնիքի բացահայտում, քանի որ այդ «գաղտնիքը» միայն մեզ համար է գաղտնիք, իսկ հակառակորդն իր դիրքերից եւ տիեզերքից ստացվող կադրերից ամեն ինչ տեսնում է եւ տեղյակ է իր իսկ կողմից կատարվող հարձակումներին: 

Մինչդեռ ԱԺ կողմից ընդունված օրենքը՝ սահմաններից ինֆորմացիայի ստացման արգելքի մասին, կարող է պատճառ դառնալ, որ աշխարհը կարծի, թե ագրեսորը Հայաստանն է: Եվ դա է պատճառը, որ նա խոչընդոտում է տեղեկատվության տարածմանը:

Անվտանգության խորհրդին վերաբերող ՄԱԿ-ի ինտերնետային էջում գրված է. «Պետությունը, որը հանդիսանում է ՄԱԿ անդամ, բայց չի հանդիսանում ԱԽ անդամ, կարող է մասնակցել նիստերին՝ առանց ձայնի իրավունքի, երբ խորհուրդը համարում է, որ քննարկվող հարցը շոշափում է այդ պետության շահերը: Ինչպես ՄԱԿ անդամ երկրները, այնպես էլ նրա անդամ չհանդիսացող սուբյեկտները կարող են հրավիրվել՝ մասնակից դառնալու խորհրդի քննարկումներին՝ առանց ձայնի իրավունքի։ Խորհուրդը որոշում է այս կամ այն իր անդամ չհանդիսացող պետության մասնակցության պայմանները»։ 

Սա նշանակում է, որ եթե Հայաստանի Հանրապետությունը պահանջի ՄԱԿ ԱԽ արտահերթ նիստի հրավիրում, եւ ՄԱԿ ԱԽ անդամ 5 պետություններից որեւիցե մեկը վետո կիրառի, ՀՀ ներկայացուցիչը տեղյակ կլինի, թե որ պետությունն է դա արել: Ի դեպ, ինչքան հասկացա, ՄԱԿ-ն ամենեւին չի թաքցնում վետո կիրառողների ինքնությունը: Նրա ինտերնետային կայքում կա այդ մասին հայտնող էջ , որտեղ, ցավոք, վերջին գրառումն ավարտվում է 2020 թվականի օգոստոսի 31-ով: 

Այդ կապակցությամբ հետաքրքիր է պարզել, որ երբ ՄԱԿ ԱԽ-ն 2020 թվականի սեպտեմբերի 30-ին քննարկել է Արցախում սկսված պատերազմը եւ վետոյի պատճառով չի կարողացել ուժի կիրառմամբ կամ գոնե տնտեսական սանկցիաների օգնությամբ անմիջապես միջամտել պատերազմին, այլ բավարարվել է Ադրբեջանին ու Հայաստանին ուղղված կոչով՝ անմիջապես դադարեցնել կրակը եւ վերադառնալ բանակցություններին, ՀՀ ներկայացուցիչը մի՞թե չի հրավիրվել մասնակցելու այդ նիստին: Որ մեզ հայտներ, թե ՄԱԿ ԱԽ մշտական անդամների հնգյակից՝ Չինաստան, ՌԴ, ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, որ մեկն է վետո կիրառել եւ խափանել ուժի կիրառմամբ կամ գոնե տնտեսական սանկցիաների ձեւով ՄԱԿ-ի ուղղակի միջամտությանը պատերազմին: Եվ ինչ փաստարկներ է ներկայացրել այդ պետության ներկայացուցիչը: Չէ՞ որ Բաքուն խախտել էր ուժի չկիրառման սկզբունքը, որը ՄԱԿ կանոնադրության առաջնահերթություններից է (2-րդ հոդվածի 4-րդ կետ): Այդ սկզբունքը նաեւ առաջին տեղում էր ԵԱՀԿ ՄԽ բանակցություններում, որի 3 նախագահողները ՄԱԿ ԱԽ մշտական անդամներ են: 

Լավ կլիներ, որ ՀՀ ԱԳՆ արդեն հրաժարական տված բարձրաստիճան պաշտոնյաները գոնե տեղյակ պահեին հանրությանը, թե այդ 5 պետություններից որ մեկն էր 2020-ի սեպտեմբերի 30-ին խոչընդոտել ՄԱԿ-ի ուղղակի միջամտությանը: Չէ՞ որ այդ ինֆորմացիան չի կարող համարվել պետական գաղտնիք: Ո՞ւր կորան հետաքննող լրագրողները եւ սփյուռքի մեր գործիչները: Մի՞թե հետաքրքիր չէ պարզել այս հարցը: 

Որպեսզի հայ հանրությունն ու մեր ապագա քաղաքական գործիչները հետեւություններ անեն:

Գրիգոր Էմին-Տերյան