Գետաշենը տալը։
Հայոց պատմության դասավանդման լրջագույն խնդիրն ա, որ միայն տեղեկություն էինք ստանում, բայց տվյալ ժամանակաշրջանի տեղի ունեցող իրադարձության վերլուծության գործիքներ չենք ստացել։ Դրա համար էլ մարդ լսում ա Անդրանիկ Մարգարյանին (ասենք, ուսուցչին) ու կրկնում՝ Գետաշենը տվեց, ինչպես կկրկներ՝ Տիգրան Մեծը դարձավ Հայքի արքա։
Էսպիսով Գետաշենի Կոլցո օպերացիայի վերլուծությունը կարևոր ա հետագա քաղաքական մտքի զարգացման համար, իհարկե, ոչ Անդրանիկ Մարգարյանական ոճերով, որը սկի տեղեկություն չի տալիս, որ Հայաստանն էդ ժամանակ ԽՍՀՄ կազմի մեջ էր ու կոնֆլիկտը Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության ու Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միության մեջ էր։
Վազգեն Մանուկյանը Գետաշենի Կոլցո օպերացիան բացատրում ա նրանով, որ Գորբաչովը պիտի մի տեղ հարված տար, որ ԽՍՀՄ-ի շարժումները կասեցնելու պատժիչ գործողություններ աներ ու բացի Գետաշենից բերում ա Թբիլիսիի, Վլինյուսի օրինակները։
Բայց կա պատմության մեկ այլ կողմ, որը բացատրում ա, թե ինչու Գորբաչովը հարվածեց հայերին՝ ի նպաստ ադրբեջանցիների։
1991թ․ Ադրբեջանում իշխանության էին կոմունիստները, Սև հունվարը եղել էր, ադրբեջանական ընդդիմությունը չէր հաջողել։ Իսկ Հայաստանում իշխանության էին եկել հակակոմունիստները՝ ՀՀՇ, Դաշնակցություն, Պարույր Հայրիկյան, ևայլն։ Այդ շրջանում Հայաստանում իշխում ա հակակոմունիստական, հակասովետական արմատական տրամադրություններ։ Հայաստանը ևս մի քանի հակակոմունիստ վարչակարգ ունեցողների հետ, դրանց մեջ՝ Վրաստանն ու Լիտվան, բոյկոտում ա Սովետի պահպանման հարցով հանրաքվեն, իսկ Ադրբեջանը մասնակցում ա։ Հայաստանի իշխանությունները չեն մասնակցում միութենական պայմանագրի մշակման հանդիպումներին։ Հայաստանի իշխանության մի ներկայացուցիչ Գորբաչովի հետ հանդիպման ժամանակ նրան կոչում ա քաղաքական դիակ (էս մեկը չճշտված տեղեկություն ա, բայց համապատասխանում ա ընդհանուր մթնոլորտին, դրա համար եմ հանգիստ գրում՝ չնշելով էդ մարդու անունը)։ Ու էսպես, ինչպես կասեն աֆտարիտետները՝ էս քնաք զարթնաք լավ տղա դառա՞ք։ Արդյունքում Հայաստանը ստանում ա հայաթափման հարվածներ։
Սա, իհարկե, նման ա հիմիկվա թույլ տված սխալներին կամ դիտավորություններին, ուղղակի հիմա դրանք էնքան շատ են, որ սա սխալներից կամ դիտավորությունններից մեկն էր, որ հասցրին Ռուսաստանին նրան, որ ասի՝ քնաք զարթնաք, լավ տղա դառա՞ք, դե կերեք։
Ի դեպ, խոսվում ա նաև Գետաշենի տալու մասին, որի ժամանակաշրջանում, բացի Գետաշենից երկու տասնյակ գյուղեր էլ են հայաթափվել, բայց չի խոսվում, թե ի վերջո ինչու ու ինչպես կանխվեց էդ գործողությունների շարունակությունը։ Վազգեն Մանուկյանը դրա պատասխանը տվել ա, թե ինչպես ա համոզել Գորբաչովին դադարեցնի գործողությունը, բայց լավ կլիներ նաև Գորբաչովն էլ խոսեր դրա մասին։ Իսկը ժամանակն ա, Մարգարիտա Սիմոնյանին խելքի գցող լիներ, կարող ա աներ, հաստատ կսիրեր համեմատությունների ու նմանությունների եզրերն իրա հետ։
