Անցած շաբաթը նշանավորվեց  կարևոր քաղաքական իրադարձությամբ՝ Միացյալ Նահանգների վերջնական հեռացումով Աֆղանստանից և «Թալիբանի» բացարձակ հաղթանակով:

Նոր էջ ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունում

Օգոստոսի 31-ին Ամերիկացի զինվորները լքեցին Աֆղանստանը 20-ամյա ռազմական առաքելությունից հետո, Քաբուլից թռավ վերջին ամերիկյան ինքնաթիռը: «Ամենաերկար պատերազմը», ինչպես անվանեց այդ առաքելությունը ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը, որ սկսվել էր 2001 թ. սեպտեմբերի 11-ից հետո և խլել ավելի քան 2 հազար ամերիկացի զինվորների կյանքը, ավելի քան 20 հազար ամերիկացի զինվորների ու տեղի բնակիչների վիրավորման պատճառ դարձել, անցավ պատմության գիրկը, իսկ թալիբները ներկայում տոնում են իրենց հաղթանակը:

Նույն օրը՝ երեքշաբթի, ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենն իր ուղերձում խոստացավ, որ ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունում նոր էջ է բացվում. Ամերիկան այլևս ռազմական ճանապարհով չի փորձի ժողովրդավարություն  արմատավորել ուրիշ երկրներում: Միաժամանակ նա զանգվածային տարհանումը Քաբուլից, ինչն արժանացել է խիստ քննադատության իր երկում,  հաջողություն որակեց, որին ունակ է միայն Միացյալ Նահանգները, և չի դիտարկվում օգոստոսի 31-ից հետո Աֆղանստանում մնալու տարբերակը: «Պատերազմն Աֆղանստանում ավարտված է»,- հայտարարեց նախագահը:

ԱՄՆ  պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենն էլ իր հերթին հայտարարեց, որ Միացյալ Նահանգներն այսուհետ կզբաղվի դիվանագիտությամբ, որի համար մասամբ կօգտագործվի ԱՄՆ հյուպատոսությունը Քաթարի Դոհայում: Նրա խոսքով, Միացյալ Նահանգների յուրաքանչյուր փախհարաբերություն թալիբների հետ թելադրված կլինի Ամերիկայի ազգային շահերով: «Թալիբանը» ձգտում է միջազգային լեգիտիմության և աջակցության: Մենք ելնում ենք այն սկզբունքից, որ յուրաքանչյուր լեգիտիմության և յուրաքանչյուր աջակցության պետք է արժանանալ»,- ասաց պետքարտուղարը:

Իսկ նախօրեին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը բանաձև ընդունեց, որով պահանջում է թալիբներից ապահովել ազատ ելք երկրից հեռանալ ցանկացողներին և ապահովել երկրում մարդու իրավունքների պաշտպանությունը, հատկապես՝ կանանց, երեխաների և փոքրամասնությունների:

Այսուհանդերձ Աֆղանստանում շարունակում են մարդիկ զոհվել հրաձգություններից, միայն շաբաթ օրը անկանոն հրաձգության հետևանքով ավելի քան 70 զոհեր և վիրավորներ եղան: Նույն օրը ցուցարար կանանց դեմ արցունքաբեր գազ կիրառվեց: BBC-ին հայտնի դարձավ, որ մի 8-ամսական հղի կնոջ, որը ոստիկան է, սպանել են ամուսնու և երեխաների աչքի առաջ:

Բացի այդ, կատաղի մարտեր են ընթանում Փանջշերում, որը Աֆղանստանի՝  թալիբների հսկողությունից դուրս մնացած միակ հատվածն է: Այնտեղ խտացել են այդ իսլամական խմբավորման մեծ թվով հակառակորդներ, ի թիվս որոնց նաև Աֆղանստանի նախկին փոխնախագահ  Ամրուլլա Սալեհը: Դաժան մարտեր են ընթանում Փանջշերի դաշտավայրում, որտեղ դիմադրության առաջնորդի՝ Ահմադ Մասուդի կողմնակիցները դեռ անձնազոհ դիմադրում են: Իսկ Մասուդը իր ֆեյսբուքյան էջում գրել էց, որ Աֆղանստանի ազգային դիմադրության ճակատը պատրաստ է դադարեցնել կրակը և բանակցություններ սկսել, եթե «Թալիբանը» դադարեցնի հարձակումը:

Իսկ Ուկրաինա՞ն

Չորեքշաբթի ԱՄՆ խագահ Ջո Բայդենը ընդունեց Սպիտակ տանը Ուկրաինայի առաջնորդ Վլադիմիր Զելենսկուն և խոստացավ, որ Միացյալ Նահանգներն առաջիկայում էլ կաջակցի Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությանը, ինչպես նաև կշարունակի օգնել Կիևին երկրի անվտանգության հարցում: Զելենսկին, ինչպես և Ուկրաինայի բնակչությունը, չափազանց անհանգիստ էին Բայդենի հայտարարությունից հետո, թե Միացյալ Նահանգները այլևս ազգային շահեր չունի Աֆղանստանում:  Հարց էր ծագում, իսկ ունեն արդյոք ամերիկացիները ազգային շահեր Ուկրաինայում: Զելենսկու այցը Վաշինգտոն մի նպատակ ուներ՝ ԱՄՆ-ի հաստատումը, որ երես չի թեքի Ուկրաինայից:

Հեղաշրջում Գվինեայում

Երեկ՝ կիրակի, Գվինեայի մայրաքաղաք Կոնակրիի նախագահական նստավայրի շրջանում հրաձգություն սկսվեց: Այնուհետև զինվորականները փակեցին Կալում շրջանը քաղաքի հետ կապող միակ կամուրջը: Կոնակրիի կենտրոնի բնակիչներին հրահանգվեց դուրս չգալ տնից, ամայացած փողոցներում պահակություն էին անում զինվորները: Այնուհետև զինվորականները պետական հեռուստատեսությամբ հայտարարեցին, որ նախագահ Ալֆա Կոնդեն գահընկեց է արվել և ձերբակալվել, իսկ կառավարությունն արձակվել է: «Գվինեան հիասքանչ է: Հերիք է բռնաբարենք Գվինեան, եկեք պարզապես սիրով վերաբերվենք նրան»,- հայտարարեց փոխգնդապետ Մամադի Դումբույան:

Զինվորականները հայտարարեցին, որ 83-ամյա նախագահն իրենց ձեռքում է և ապահով տեղում, մտցրին պարետային ժամ, փակեցին սահմանները և կառավարության անդամներին հրահանգեցին երկուշաբթի ներկայանալ արտահերթ ժողովի: Նրանք հայտարարեցին, որ իշխանությունը վերցրել են այն պատճառով, որ երկիրը թաթխվել է կոռուպցիայի ու աղքատության մեջ:

Իհարկե, հեղաշրջումը Գվինեայում դատապարտեց ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշը, ինչպես նաև Աֆրիկյան միությունը: Կոնգոյի Ժողովրդավարական Հանարպետության նախագահ Ֆելիքս Չիսեդեկին, որ նախագահում է Աֆրիկյան միությունը և  դրա հանձնաժողովր ղեկավար Մուսա Ֆաքի Մահամաթը կոչ արեցին անհապաղ ազատել Կոնդեին և առաջարկեցին շտապ Աֆրիկյան միության Խաղաղության և անվտանգության խորհրդի նիստ անցկացնել, որում միության 55 երկրները կփորձեն որոշել, թե ինչ միջոցներ ձեռնարկել գվինեական ապստամբների  նկատմամբ:

«Իդայի» ավերիչ հարվածները

Իսկ Միացյալ Նահանգների հյուսիսարևելյան ափին, որ ընկել էր «Իդա» փոթորկի հարվածի տակ, 45 մարդ զոհվեց  առաջացած ջրհեղեղի ու տորնադոյի հետևանքով: Նյու Յորքում տեղետարափ անձրևներից ողողվեց մետրոն, փողոցները, կիսանկուղային հարկերի բնակարանները: Մի մարդ զոհվեց սեփական մեքենայում: Լուիզիանայում հարյուրհազարավոր մարդիկ դեռ մնացել էին առանց էլեկտրականության, որի վերականգնումը դեռ մի քանի շաբաթ կտևի: Նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարեց «կլիմայական ճգնաժամի» մասին, որը պատուհասել է ԱՄՆ-ին և ուրիշ երկրների, և նախազգուշացրեց, որ Միացյալ Նահանգները պետք է պատրաստ լինի ապա բնական աղետներին: Նա հայտարարեց, որ այդ աղետների դեմ պայքարը իր համար կյանքի ու մահու խնդիր է և կոչ արեց դրա լուծման համար պատմական չափերի ներդրումներ անել: