Երկրորդ եռամսյակում կենսաթոշակային ֆոնդերի եկամտաբերությունը եղել է բացասական՝ մոտավորապես 8 տոկոսի չափով, որը պահյմանավորված է եղել հիմնականում հայաստանյան եւ արտասահմանյան պարտատոմսերի գների անկմամբ, նաեւ արտարժույթի նկատմամբ դրամի ամրապնդմամբ: Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում նշեց ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի փոխնախարար Դավիթ Խաչատրյանը՝ անդրադառնալով նրան, որ 2022 թվականի երկրորդ եռամսյակում կուտակային կենսաթոշակային հաշվի հաշվետվություններում նկատվել է կենսաթոշակային հաշվի մնացորդի կտրուկ նվազում. մարդիկ կան, որոնց մոտ այդ նվազումը հսնում է մինչեւ 500 հազարի:
«Երկրորդ եռամսյակը տնտեսագիտական առումով հետաքրքիր է այն առումով, որ մի քանի երեւույթներ են տեղի ունեցել: Հատկապես ուզում եմ շեշտել դրամի արժեւորումը, որը, երեւի թե, ամենամեծ ազդեցությունն է ունեցել կենսաթոաշակային ֆոնդերի վրա դրամային արտահայտությամբ: Այո, գրանցվել է ամենամեծ բացասական եկամտաբերությունը: Անձամբ իմ դեպքում 521 հազար է եղել բացասական բալանսը: Բայց պետք է մի փոքր խորանալ՝ հասկանալու, թե դա ինչու է տեղի ունեցել, որքանով է դա անհանգստանալու առիթ հանդիսանում:
2014 թվականից սկսած արդեն 8 տարի գործում է կուտակային կենսաթոշակային համակարգը եւ այս 8 տարում տարեկան միջինը 7 տոկոս եկամտաբերություն է ցույց տվել: Բացասական եկամտաբերություն առաջին անգամ չէ, որ գրանցվում է, նախկինում էլի եղել են նման դեպքեր, մասնավորապես, նախորդ տարվա 2-րդ եւ 3-րդ եռամսյակներում»,-ասաց նա:
Փոխնախարարի խոսքով, կենսաթոշակային ֆոնդերի կառավարիչները ռիսկերը դիվերսիֆիկացնելու, միաժամանակ առավելագույն եկամտաբերություն ակնկալելու համար այդ միջոցները տարբեր ուղղությամբ են ներդնում. «Այդ ներդրումները կատարում են թե Հայաստանի բանկերում ավանդների տեսքով, նաեւ պետական պարտատոմսերի տեսքով, ինչպես նաեւ արտասահմանյան ֆինանսական շուկաներում ներդրումներ են կատարվում: Մեր կենսաթոշակային ֆոնդերի 30 տոկոսից մի փոքր ավելին արտարժութային ներդրումներն են: Ենթադրենք դուք ունեք հազար դոլար, որի փոխարժեքը 480 դրամ է եղել, եւ մնացորդը ձեզ մոտ ցույց է տվել 480 հազար դրամ: Այս եռամսյակում, ենթադրենք, հաշվետու օրվա դրությամբ փոխարժեքը 400 դրամ արժի, դուք էլի ունեք այդ հազար դոլարը, բայց դրամային արտահայտությամբ այն ձեզ մոտ ցույց կտա 400 հազար դրամ: Եկամտաբերությունն էլ ցույց կտա – 80 հազար դրամ, ինչն իրականում չի նշանակում, որ ձեր գումարները կորել են անվերադարձ: Սա փոխարժեքի փոփոխության արդյունքում հակառակ արդյունքը կարող է ունենալ: Մենք ունեցել ենք շրջան, երբ դրամն արժեզրկվել է, դոլարի փոխարժեքը հասել է մինչեւ 520 դրամ, այս դեպքում ունեցել ենք դրական եկամտաբերություն:
Եղել են տարիներ, որ տարեկան 2-3 տոկոս է եղել եկամտաբերությունը, եղել են նաեւ երկնիշ թվով եկամտաբերության տարիներ: Այսինքն մեկ եռամսյակի, կամ անգամ մեկ տարվա ցուցանիշի հիման վրա չի կարելի գնահատել համակարգի արդյունավետւթյունը:
Կարող եմ ասել, որ կառավարելիության տեսանկյունից մենք վատ վիճակում չենք գտնվում: Առաջատար, զարգացած երկրների կենսաթոշակային ֆոնդերը շատ ավելի մեծ բացասական եկամտաբերություն են գրանցել՝ Բրիտանիա, Ավստրալիա, ԱՄՆ, Հարավային Կորեա»,-ասաց Դավիթ Խաչատրյանը:
Նա կարծիք հայտնեց, որ այս տարվա հաջորդ երկու եռամսյակների հաշվառմամբ, տարին դրական եկամտաբերությամբ կփակենք. «Նույնիսկ եթե տարին բացասական փակենք, դա չի նշանակում, որ համակարգը փոփոխությունների կարիք ունի կամ վտանգված է»:
Հարցին, թե պետության կողմից երաշխիքներ չկա՞ն, հաշվի առնելով, որ քաղաքացին կորցնում է իր կուտակած գումարները, նա պատասխանեց. «Համակարգը գործարկման օրվանից երկարաժամկետ հատվածում բավականին նորմալ եկամտաբերություն է ապահովում: Մեր միջոցները տարբեր ուղղություններով է ներդրված: Մի ուղղությամբ որոշակի տատանումը չի կարող վտանգի առաջ կանգնեցնել ամբողջ համակարգը: Արտարժույթով մեր ներդրումները ընդամենը 30 տոկոս է, օրենքով 60 տոկոսը պետք է դրամով ներդրում լինել: Փոխարժեքի տատանողականությունը որոշակի սահման ունի, դրանից ավել չի կարող վնաս տալ: Նույնիսկ հակառակը, դրամի որոշակի արժեզրկումը լրիվ հակառակ էֆեկտը կարող է ունենալ եւ մասնակիցների համար շատ բարձր եկամտաբերություն ապահովի: Համակարգը նորմալ աշխատում է:
Համակարգում փոփոխություններ կատարելու հարց չի քննարկվում, քանի որ դրա անհրաժեշտությունը չենք տեսնում: Այն գումարները, որ ներդրվել է, արդեն 500 մլրդ դրամն անցնում է: Այդ գումարի 20 տոկոսը՝ մոտ 100 մլրդ դրամ ֆոնդերի կառավարիչները եկամուտ են ապահովել: Այսինքն մեր ներդրած գումարը 400 մլրդ է, եւ կառավարիչները դրա վրա որպես եկամուտ ապահովել են եւս 100 մլրդ դրամ»:
