Սահմանադրական դատարանն «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի հետ կապված խորհրդատվական կարծիք ստանալու նպատակով դիմել է Վենետիկի հանձնաժողով։ Բարձր դատարանն այն դրույթների առնչությամբ է դիմել եվրոպական կառույցին, որոնց խնդրահարույց լինելու մասին հայ իրավաբաններն ու փաստաբանները բարձրաձայնում էին ավելի քան 2 տարի։ Խոսքը դատարանում ապացույցի բեռի բաշխման, առանց դատավճռի անձի գույքի վրա կալանք դնելու եւ այլ դրույթների սահմանադրականության մասին է։
Այս օրենքի մասով 12 գործ այս պահին դատարանում է, եւս 200 գործով վարույթ է նախաձեռնվել:
Միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանը NEWS.am-ի հետ զրույցում ասել է՝ այս դրույթների հակասահմանադրականությունն այնքան ակնհայտ է, որ Սահմանադրական դատարանը կարող էր ինքնուրույն լուծել այդ հարցը, առանց Վենետիկի հանձնաժողովին դիմելու:
«Դատավարությունում ապացուցման բեռն ամբողջությամբ պատասխանողի՝ գույքի սեփականատիրոջ վրա է։ Նման մոտեցում մենք երբեք չենք ունեցել։ Մենք ունենք օրենք, որը շեղում է բոլոր կանոններից։ Այն որոշակիորեն բախվում է մարդու իրավունքների որոշ հայեցակարգերի հետ։ Քաղաքացիական դատավարությունում ապացուցման բեռն ամբողջությամբ դրվում է պատասխանողի վրա այնպիսի պայմաններում, երբ նրա դեմ դուրս է եկել պետությունը՝ իր օպերատիվ հետախուզական գործունեությամբ, կարողություններով, ինստիտուտներով, գործիքներով, Բանկային գաղտնիքով եւ այլն: Հերիք չէ այս ամբողջ ռեսուրսները մեկ անձի դեմ է, մեկ էլ ապացուցման բեռը նույնպես քաղաքացու վրա։ Արդյո՞ք չափազանց մեծ բեռ չէ քաղաքացու վրա, եթե ասում ենք՝ նա ունի իր գույքը պաշտպանելու իրավունքը։ Սահմանադրական դատարանը մոտավորապես այս հարցն է տվել Վենետիկի հանձնաժողովին։ Խոսքը միայն 22-րդ հոդվածի մասին չէ, ընդհանուր այս օրենքը միշտ բախվում է մարդու իրավունքների հայեցակարգերին։ Լավ է, որ գոնե Սահմանադրական դատարանն այս նախաձեռնությունն է ցուցաբերել, թեեւ ես կարծում եմ, որ առանց Վենետիկի հանձնաժողովի էլ այս հարցերին կարելի էր լուծում տալ»,- նշեց Արա Ղազարյանը։
Անդրադառնալով նախկինում արված իր այն հայտարարությանը, թե այս խնդիրն ընդհանուր առմամբ բարդանում է ու խճճվում, Ղազարյանը մանրամասնեց. «Այստեղ շատ են իրավական անորոշությունները։ Արդեն 12 գործ դատարանում է, այնտեղ գործերը դանդաղ են ընթանում, նաեւ դատավորներն ունեն մտահոգություններ հիմնականում անորոշ դրույթների առումով։ Վենետիկից ստացված պատասխանը դեռ պետք է մշակվի ՍԴ–ի կողմից, դեռ ՍԴ–ն պետք է որոշում կայացնի, հետո օրենսդիրը գուցե անհրաժեշտություն համարի օրենքը փոխել, արդյունքում կունենանք օրենսդրական նոր կարգավորումներ, որոնք անհրաժեշտ կլինեն կիրառել ընթացքի մեջ գտնվող գործերի նկատմամբ. սա ավելի է բարդացնում խնդիրը»։
Հարցին՝ արդյո՞ք այս գործերը պետք է կասեցվեն, փաստաբանն ասաց. «Ցանկալի է, որ կասեցվեն։ Պատկերացրեք դատախազի վիճակը, նա դատարանում վիճարկում է մի բան, որն արդեն կասկածի տակ է Սահմանադրական դատարանի կողմից։ Այս օրենքն էապես շեղվում է իրավական այն ողջ մշակույթից, որը մինչեւ հիմա ունեցել ենք։ Այն բավականին ագրեսիվ դինամիկա ունի»։
Անդրադառնալով միջազգային պրակտիկային՝ Արա Ղազարյանը նշեց, որ միջազգային փորձը նույնպես լավ վիճակում չէ. «Այն նույնպես հակասական է։ Մի կողմից մարդու իրավունքների հայեցակարգերը անընդհատ խնդիրներ են արձանագրում այս օրենքի կիրառության հետ, մյուս կողմից հանցավորության շրջանակներն այնքան շատ են աճել, որ նման օրենքներն անհրաժեշտ են։ Որպես կանոն նման օրենքները կիրառվում են Քրեական դատավարության կարգով»։
Մանրամասները՝ տեսանյութում
