Ադրբեջանի գլխավոր դատախազը նախաձեռնել է 19 մեղադրյալների դատավճռի վերանայում «Թարթառի գործով» (դատական գործերի շարք հարյուրավոր սպաների և զինվորների կտտանքների և նրանցից ավելի քան 10-ի սպանության մասին): Ըստ իրավապաշտպանների ունեցած տվյալների՝ 31 մարդ հայտնվել է բանտում: Այդ մարդիկ խոշտանգումների ճնշման տակ իրենց լրտես են ճանաչել: Հիմա նրանք կարող են ազատվել:
Երեկ՝ երկուշաբթի, Ադրբեջանի գլխավոր դատախազ Քյամրան Ալիևը դիմել է Գերագույն դատարանի լիագումար նիստին «Թարթառի գործով» 19 դատապարտյալների դատավճիռը վերանայելու առաջարկով:
Գլխավոր դատախազության կայքի հաղորդագրության մեջ ասվում է, որ արտաշիրիմման և դատափորձաքննության արդյունքներով 4 տարի առաջ 3 զոհված զինվորները ճանաչվել են կտտանքների զոհ: Բացի այդ, դատախազությունը 3 բարձրաստիճան սպաների անուններ է տվել, որոնք ձերբակալված են կտտանքների կասկածանքով:
«Թարթառի գործով» զբաղվող իրավապաշտպան Ռասուլ Ջաֆարովի խոսքով՝ գլխավոր դատախազի ներկայիս հայտարարությունը նշանակում է, որ զոհերի ցուցակից 19 մարդու գործերը ամենայն հավանականությամբ կվերանայվեն Գերագույն դատարանում:
«Դա կարող է տևել մեկուկես-երկու ամիս, և ինձ թվում է, որ նրանք անմեղ կճանաչվեն»,- ասել է նա BBC-ին:
Ի՞նչ է «Թարթառի գործը»
«Թարթառի գործ» Ադրբեջանում անվանում են 2017 թ. մայիս-հունիսին կատարված զանգվածային կտտանքների գործը: Զինվորներին և սպաներին տարել են Ադրբեջանի Թարթառի շրջանի հին վարչական շենքը և այնտեղ կտտանքների ու խոշտանգումների են ենթարկել՝ ստիպելով խոստովանել լրտեսությունը Հայաստանի օգտին, որի հետ Ադրբեջանը հակամարտության մեջ է արդեն 30 տարի:
Իրավապաշտպան Ռասուլ Ջաֆարովն ասում է, որ կտտանքները սկսվել են դեռ 2016 թ. աշնանը Բեյլագանյան շրջանում, բայց իրականում զանգվածային են դարձել արդեն Թարթառի շրջանում:
Կտտանքների հետևանքները. առնվազն 31 մարդ իրեն մեղավոր է ճանաչել լրտեսության մեջ և դատապարտվել է 12 տարուց մինչև ցմահ բանտարկության, առնվազն 11 մարդ, ըստ իրավապաշտպանների տվյալների, մահացել է կտտանքների հետևանքով: Գործում ընդհանուր հաշվով ավելի քան 100 զոհ կա, որոնք որպես այդպիսին են ճանաչվել ադրբեջանական դատարանների վճիռներով, դատախազությունը չորս անգամ ավելի մեծ թիվ է հաշվել:
Թեպետ խոշտանգումների որոշ անմիջական կատարողներ արդեն տարբեր ժամկետների բանտարկության են դատապարտվել, դատարանների որոշումները չեն բավարարել թե՛ տուժողներին, թե՛ նրանց հարազատներին, թե՛ իրավապաշտպաններին:
Նրանք պահանջել են նոր նախաքննություն, որպեսզի բացահայտվեն այն անձինք, որոնք մարդկանց զանգվածաբար խոշտանգելու հրաման են տվել: Պահանջում են նաև ազատել նրանց, ովքեր խոշտանգումների հետևանքով իրենց լրտես են ճանաչել:
Աննկատ զանգվածային կտտանքներ
Ադրբեջանի իշխանությունները երկար ժամանակ անտեսել են «Թարթառի գործը», քանի դեռ անցած տարվա նոյեմբերին հանդես չէր եկել հայտարարությամբ ռազմական դատախազ Խանլար Վելիևը: Նա ասել է, որ «Թարթառի գործը» միտումնավոր ուռճացնում են «հայկական էություն ունեցող մարդիկ» և «բացարձակ անհիմն կերպով» փորձում են վերստին այնպես անել, որ այդ գործը սկսեն քննարկել:
«Գործերը քննարկվել են Ադրբեջանում գոյություն ունեցող դատական բոլոր փուլերում,- հայտարարել է նա:- Հաստատվել է, որ դատավճիռները թե՛ այն անձանց նկատմամբ, որոնք մեղադրվում են պետական դավաճանության մեջ, թե՛ այն անձանց, որոնք անօրինական կտտանքների են ենթարկել այդ և այլ անձանց, օրինական են»:
Բայց այդ հայտարարությունից ընդամենը մի ամիս անց հենց դատախազությունը հայտարարեց «Թարթառի գործով» նոր նախաքննություն սկսելու մասին: Այս տարվա ապրիլին հայտնի դարձան այդ նախաքննության միջանկյալ արդյունքները. պատասխանատվության են ենթարկվել ևս մի քանի զինվորականներ, իսկ արդեն բանտարկվածների դեմ նոր գործեր են հարուցվել նոր հոդվածներով:
Ի վերջո, տուժածների պաշտոնապես հաստատված թիվը հասել է 397 մարդու, այսինքն՝ մեծացել է 4 անգամ:
Աղբյուրը՝ BBC
