Գիտնականները հինգերորդ ագրեգատային վիճակ են բացահայտել (մինչ այս հայտնի էր նյութի 4 ագրեգատային վիճակ՝ պինդ, հեղուկ, գազային և պլազմա) և այն օգտագործելով ստացել մագնետրոնային փոշենստեցման սարք, որն առավել արդյունավետ ու արագագործ է, քան սովորական մագնետրոնային փոշենստեցման սարքերը։
ՀՀ ԳԱԱ Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտի Ակուստաֆիզիկայի լաբորատորիայի վարիչ, ֆիզ․մաթ․գիտությունների թեկնածու Ռուբեն Չիլինգարյանն «Անկախի» հետ զրույցում պատմում է, որ տարիներ շարունակ ուսումնասիրել են ակուստիկ դաշտերի փոխազդեցությունը պլազմայի հետ (նյութի 4-րդ ագրեգատային վիճակ)։ Ուսումնասիրությունների արդյունքում բացահայտվել է նյութի 5-րդ ագրեգատային վիճակ, որն առաջարկում են կոչել ակուստապլազմային վիճակ։ Չիլինգարյանն ասում է, որ իրենց բացահայտման մասին գիտական հրապարակումներ են արել, գիտական հանրությունն իրեզեկված է արձանագրված արդյունքի մասին։ Սակայն հիմնարար գիտությունում նման կարևոր նորությունները միանգամից չեն ընդունվում։ Դրա համար ժամանակ է պետք։ Նշենք, որ ակուստապլազմայի գաղափարը և անգամ դրա անվանումը առաջարկել է ՀՀ ԳԱԱ Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտի հիմնադիր և նախկին ղեկավար, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Ալպիկ Ռաֆայելի Մկրտչյանը:
Գիտնականները հիմնարար գիտության ոլորտում բացահայտմամբ չեն սահմանափակվել և ստացված արդյունքը կիրառական ոլորտ են տեղափոխել։ Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտում նախագծել և ստացել են փոշենստեցման սարք, որի հիմքում ակուստապլազման է։
Վակուումի պայմաններում փոշենստեցման տարբեր եղանակներ կան։ Օրինակ՝ ջերմային, մագնետրոնային։ Վերջինի հիմքում մագնիսական դաշտի ազդեցությունն է։ Հայաստանում ստեղծված մագնետրոնային փոշենստեցման սարքով շատ ավելի արագ է տեղի ունենում փոշենստեցումը, նաև հնարավոր է իրականացնել մի շարք նյութերի փոշենստեցում, որը հնարավոր չէ ջերմային և սովորական մագնետրոնային փոշենստեցման սարքերով իրականացնել։ Սարքի մյուս առավելությունն էլ այն է, որ գործունեության համար վակուումի բարձր աստիճան պետք չէ։ Ավելին, սարքի ստացման համար թանկարժեք նյութեր և դետալներ հարկավոր չեն։
«Մագնետրոնային փոշենստեցման եղանակը վաղուց է հայտնի, դեռ XX դարի 60-ական թվականներից։ Մեր կատարելագործումն այն է, որ մենք այստեղ ակուստիկ դաշտեր էլ ենք օգտագործում։ Մենք արդեն իսկ պատենտավորել ենք ակուստապլազմային մագնետրոնի սխեման»,-ասում է նա՝ հավելելով, որ սարքն ունի կիրառական մեծ պոտենցիալ և պատրաստ են համագործակցել շահագրգիռ կողմերի հետ, որոնք կարող են աջակցել գիտական արդյունքի առևտրայնացման հարցում։
«Մենք գիտահետազոտական հիմնարկ ենք, ունենք պատենտ, տպագրում ենք հոդվածներ, բայց ավելին անել չենք կարող, առևտրայնացմամբ մենք՝ գիտնականներս չէ, որ պետք է զբաղվենք»,-ասում է Չիլինգարյանը։
«Այժմ արքի կիրառականությունը սահմանափակվում է նրանով, որ մենք մեր գիտափորձերում այդ սարքն օգտագործում ենք։ Օրինակ՝ ներկայում աշխատում ենք արևային նոր բջիջների ստացման ուղղությամբ և գիտափորձերում մեր սարքն ենք օգտագործում փոշենստեցում իրականացնելու համար։ Օրինակ՝ օքսիդների փոշենստեցումը հնարավոր է միայն գերբարձր հաճախության մագնետրոններով, իսկ մեր կողմից մշակված մագնետրոնը թույլ է տալիս այդ գործընթացը կատարել ցածր հաճախությունների պայմաններում և բացի այդ համաձուլված կաթոդի փոխարեն կարելի է օգտագործել կաթոդ, որը գտնվում է փոշու վիճակում», - ասում է նա։
Խոսելով սարքի կիրառականության ոլորտների մասին՝ Չիլինգարյանը նշում է, որ այն կարող է կիրառվել հայելիների ստացման, ապակիների մգեցման (ոչ թաղանթով) համար, ինչպես նաև ցանկացած արտադրական պրոցեսում, որտեղ փոշենստեցման պրոցեսներ կան։
