ՀՀ ԳԱԱ Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտում նախագծվել ու ստեղծվել են վիրուսային վարակները կանխարգելող սարք, հիմնվելով այն սկզբունքների վրա, որը դեռ 1918թ․առաջարկել էր Ա․Լ․ Չիժեվսկին։ «Անկախի» հետ զրույցում ինստիտուտի Ակուստաֆիզիկայի լաբորատորիայի վարիչ, ֆիզ․մաթ․գիտությունների թեկնածու Ռուբեն Չիլինգարյանն ասում է, որ իրենց ստեղծած սարքը փակ տարածքներում օդն է իոնիզացնում (բնական պայմաններում իոնիզացված օդով հարուստ են ասեղնատերևավոր անտառները, ծովը, լեռները)՝ այդպիսով կանխարգելելով վիրուսային վարակների տարածումը։
Չիլինգարյանն ասում է, որ վիրուսային վարակների կանխարգելման համար կիրառում են կամ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ, կամ օդի իոնիզացում, կամ օդի օզոնացում, որոշ դեպքերում էլ երեքի համադրությունը։ Իրենք Ակուստաֆիզիկայի լաբորատորիայում ստեղծել են նաև ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները և օդի իոնիզացումը համատեղող սարք։ Սակայն ի վերջո նախապատվությունը տվել են օդի իոնիզացմանը, և ուսումնասիրություններն այդ ուղղությամբ են զարգացրել։ Արդյունքում ստեղծել են օդն իոնիզացնող սարք գրասենյակային տարածքների՝ մինչև 100 քմ, և բնակարանների ու աշխատասենյակների համար։ Սարքի առավելություններից մեկն այն է, որ այն շատ մատչելի է՝ մեծ սարքի ինքնարժեքը շուրջ 7 հազար դրամ է, փոքրինը՝ 3500 դրամ։ Շուկայւմ ներկա նմուշների գինը կազմում է մի քանի տասնյակ հազար դրամ:
Օդի իոնիզացման միջոցով վիրուսային վարակների կանխարգելման սկզբունքը հետևյալն է․ մարդկանց կենսագործունեության ու էլեկտրական սարքերի աշխատանքի պայմաններում օդը հարստանում է դրական իոններով։ Վիրուսային վարակները, պատսպարված կաթիլների և փոշեհատիկների մեջ, որոնք դրական լիցք ունեն, ձգվում են բացասական լիցքի կողմից, այս պարագայում մարդու կողմից։ Երբ օդը հարստացվում է բացասական իոններով, վիրուսները կրող դրական մասնիկները ձգտում են ոչ թե դեպի մարդը, այլ օդում պարունակվող բացասական իրոնները։ Ավելին, բացասական իրոնների ազդեցությամբ օդը մաքրվում է փոշուց, քանի որ դրանց ազդեցությամբ փոշենստեցում է տեղի ունենում։ Արդյունքում փակ տարածքում վիրուսով վարակվելու հավանականությունը նվազում է։
Չիլինգարյանն ասում է, որ մասնագիտացած լաբորատորիաներում բժշկական հետազոտություններ չեն իրականացվել սարքի արդյունավետությունը որոշելու համար։ Սակայն իրենք են դիտարկումներ արել ու արձանագրել բարձր արդյունավետություն։ Պատահական չէ, որ իրենց նախաձեռնությամբ 100 սարք են ստեղծել ու նվիրել իրենց գործընկերներին։ Ասում է՝ նախատեսում են առաջիկայում դիմել Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտին՝ իրենց մոտ սարքի արդյունավետության մասնագիտական ուսումնասիրության համար։
Հարցին՝ ինչ ճանապարհ ունի անցնելու սարքը մինչև առևտրայնացումը՝ Չիլինգարյանն ասում է, որ կենսաբանական լաբորատորիայում փորձարկվելուց և սերտիֆիկացում անցնելուց հետո այն կարող է առևտրայնացվել, եթե սարքով հետաքրքրվող արտադրողներ լինեն։
«Սարքը կարող է կիրառվել հիվանդանոցներում, տանը, ցանկացած փակ տարածքում»,-ասում է Չիլինգարյանը՝ հավելելով, որ մատչելիության ու միաժամանակ բարձր արդյունավետության շնորհիվ այն կարող է մրցունակ լինել և պահանջարկ ունենալ։
Խոսելով սարքի գիտական նորույթի մասին՝ Չիլինգարյանն ասում է, որ իրենք վոլֆրամի լարից ասեղներ են ստացել, որոնց մոտ էլ բարձր լարում են ապահովում։ «Մեր նորույթը կիրառվող նյութն է և մատչելի դիզայնը»,-ասում է նա։
