f

Անկախ

Հայաստանում դատավորներն իրավանորմերը ո՛չ մեկնաբանել գիտեն, ո՛չ կիրառել. Գոռ Հովհաննիսյան


Սահմանադրական իրավունքի մասնագետ Գոռ Հովհաննիսյանը, որ ապրում ու աշխատում է Գերմանիայում, գրում է հայկական իրավունքում իրավաբանական մեթոդաբանության անտեսված դերի մասին:

Նա, մասնավորապես, նշել է. «Հայկական դատական ակտերն ընթերցելիս աչք է ծակում, որ դատավորներն իրավանորմերը ո՛չ մեկնաբանել գիտեն, ո՛չ կիրառել։ Բոլոր դատական ակտերում հետևյալ պատկերն է․ դատավորը էջերով ուղղակի իրար հետևից բառացիորեն արտագրում է օրենքների նորմերը («Ըստ էսինչ օրենքի էնինչ հոդվածի՝․․․ Համաձայն՝․․․» ու էսպես մի քանի էջ)։ Դրանից հետո պարտադիր գրում է հետևյալ տխմար նախադասությունը՝ «Սույն նորմերի վերլուծությունից բխում է, որ․․․» ու նորից կրկնում այն, ինչ գրված է օրենքում։ Ոչ մի մեկնաբանություն, օրենքներում գործածված իրավական հասկացությունների ոչ մի սահմանում, ոչ մի պարզաբանում, թե օրենքի ո՛ր բառն ի՛նչ է նշանակում։

Սրա պատճառներից մեկն իրավաբանական մեթոդաբնությունից անտեղյակ լինելն է։

Գործող իրավունքի նորմերը հասկանալու և դրանք կիրառելու կանոնները մեզ տրամադրում է իրավաբանական մեթոդաբանությունը։ Նա է մեզ ասում, թե որոնք են ընդունելի իրավաբանական փաստարկները, և ինչպես ու ինչ հանգամանքներում դրանք կարող են կիրառվել։ Իրավաբանական մեթոդաբանությունն այդպիսով օգնում է նաև խուսափել փաստարկման սխալներից կամ հայտնաբերել դրանք։

Միայն շատ սահմանափակ չափով է մեթոդաբանությունը վերաբերում բովանդակություններին։ Անշուշտ մեթոդաբանությունը չպետք է կույր գործիք լինի անարդարությունների համար։ Բայց նրա խնդիրը չէ ոչ անարդար օրենքի դեպքում իրագործել նրա քաղաքական կամ բովանդակային նպատակները։

Նաև շատ ճիշտ մեթոդական փաստարկման դեպքում կարող է պարզվել, որ միևնույն օրենքից կարելի է արտածել երկու տարբեր արդյունքներ։ Դա չպետք է զարմացնի, որովհետև մեթոդաբանությունը միայն ասում է, թե ո՛ր փաստարկներն են թույլատրելի և որոնք՝ ոչ, և թե փաստարկի ո՛ր տեսակն ընդհանուր առմամբ ի՛նչ կշիռ ունի։ Բայց նա չի կարող բովանդակային իմաստով բոլորի համար պարտադիր ուժով ասել, թե ո՛ր փաստարկն է կոնկրետ դեպքում ավելի համոզիչ։

Հետևաբար, կարելի է իրավաբանական մեթոդաբանության խնդիրը ձևակերպել այսպես․ նա սահման է գծում ընդունելի իրավաբանական փաստարկման և անընդունելի իրավաբանական փաստարկման միջև։ Նա կարող է նաև մեզ օգնել փաստարկները ճիշտ դասակարգելու և դրանց կշիռը ճիշտ որոշելու հարցում։ Բայց մեթոդաբանությունը չի երաշխավորում մի որոշակի արդյունք, ոչ էլ, առավել ևս, երաշխավորում է ճիշտ արդյունքը։ Մեթոդաբանությունը կարող է զենք լինել ընդդեմ օրենքների տեքստերի գաղափարաբանական խեղաթյուրման։

Բացի դրանից, իրավաբանական մեթոդաբանությունը նպաստում է իշխանությունների բաժանմանը։ Դատավորը չունի մեթոդների ընտրության ազատություն։ Իրավաբանական մեթոդաբանության ճանաչված կանոնները պահպանելը սահմանադրական պահանջ է։ Օրենքով կաշկանդված լինելը (ՀՀ Սահմ․ 164-րդ հոդ․) դատավորի համար նշանակում է նաև կաշկանդվածություն իրավաբանական մեթոդաբանության ճանաչված կանոններով։ Հակառակ դեպքում դատավորի որոշումը կլինի ՀՀ Սահմ․ 28-րդ հոդվածի պահանջը խախտող ԿԱՄԱՅԱԿԱՆ որոշում (ինչպիսին որ հիմա հայկական  դատական ակտերն են)։

Գերմանիայի Դաշնային ՍԴ-ն իր որոշումներից մեկում ասում է․ «Գերիշխող կարծիքը, որին հետևել են դատարանները, հենվում է մեկնաբանման ընդունված մեթոդների վրա։ Այդ պատճառով այդ կարծիքը բոլոր դեպքերում կամայական չէ»։

Նշված պատճառով մեթոդաբանական հարցերը նաև ՍԱՀՄԱՆԱԴՐԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐ են։

Իրավաբանական մեթոդաբանությունը չի կարելի անտեսել»։

Հայաստան Գոռ Հովհաննիսյան

Ղրիմի կամրջով արդեն երեք ամիս ռազմական բեռներ չեն մատակարարվում. Independent
Կիևում նախագահ Զելենսկու սպանությունը ծրագրող գործակալների ցանց է բացահայտվել. Ուկրաինայի անվտանգության ծառայություն
Եվրախորհրդարանի ավելի քան 30 անդամներ խնդրում են զրկել Վրաստանը թեկնածուի կարգավիճակից
Իսրայելի պատվիրակությունը կմեկնի Կահիրե՝ ՀԱՄԱՍ-ի հետ նախնական բանակցությունների. Reuters
ԱՄՆ-ն Իսրայելին հստակորեն հայտնել է Ռաֆահ ցամաքային ներխուժման վերաբերյալ իր դիրքորոշումը. Պետքարտուղարություն
Սի Ծինպինը խոստացել է երբեք չմոռանալ, որ Բելգրադում ՆԱՏՕ-ն ռմբակոծել է Չինաստանի դեսպանատունը
Նիդեռլանդներն աշնանն Ուկրաինային կփոխանցի F-16 կործանիչների առաջին խմբաքանակը
Իրանը և ՄԱԳԱՏԷ-ն կշարունակեն փակուղուց դուրս գալուն միտված բանակցությունները. Գրոսսի
Ռաֆահում գործողությունը կշարունակվի մինչև ՀԱՄԱՍ-ին ոչնչացնելը. Գալանտ
Նիկոլ Փաշինյանը աշխատեցնում է իր ստերի ֆաբրիկան
Եվրախորհրդարանի պատգամավորները կողմնակի միլիոնավոր եվրոներ են վաստակում. Transparency International
Մահացած զինծառայողը տան միակ կերակրողն էր, 3 երեխաների հայր
Հայտնաբերվել է պայմանագրային զինծառայող Արտակ Սերյոժայի Ավալյանի դին՝ հրազենային վնասվածքով. ՊՆ
Ռուսաստանի գլխավոր դատախազությունն անցանկալի է ճանաչել Freedom House իրավապաշտպան կազմակերպության գործունեությունը
Ակնկալիքներս մեծ են՝ վերջապես կազատենք Հայաստանն այս չարիքից․ 44-օրյա պատերազմի նահատակ հերոսի մայր
Այն ինչ անում է այսօր եկեղեցին՝ իրական խաղաղության մասին է․ Մետքասե Հակոբյան
Այս իշխանությունների օրոք դպրոցներում, ուսումնական հաստատություններում անարգել թմրանյութ է շրջանառվում․ Գառնիկ Դանիելյան
Թող գան Կիրանցում ապրեն, հետո՝ կարող են խոսել․ բնակիչներ
Տեղեկություններ ենք ստացել, որ որոշ գործատուներ աշխատակիցներին պարտադրում են մասնակցել երթերի․ ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմին
Ժամանակն է՝ սթափվելու, միավորվելու․ իրազեկման ավտոերթ՝ Շիրակում
Կիրանցում սահմանազատման եւ սահմանագծման գործողություններն այս պահին կասեցվել են. Կամո Շահինյան
Եկեղեցին, չունենալով քաղաքական իշխանության հավակնություններ, պիտի շարունակի ջանքեր ներդնել հանուն հայրենիքի. Գերագույն հոգևոր խորհուրդ
Վանաձորում 56-ամյա որդին հարվածներ է հասցրել 83-ամյա մորը․ վերջինը հիվանդանոցում մահացել է
Ադրբեջանի խորհրդարանում առաջարկում են Փաշինյանին Բաքու հրավիրել
Եվրոպական 11 երկրների շուրջ 30 քաղաքներում մայիսի 12-ին տեղի կունեն ցույցեր հաջակցություն «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման
Ավելին
Ավելին