Լույս է տեսել
Ապրող և ապրեցնող բարություն
Գիտնական-բանաստեղծ, հայկական հանրագիտարանի հրատարչության տնօրեն Հովհաննես Այվազյանին վաղուց եմ ճանաչում: Քիչ է ասել ճանաչում: Ամեն անգամ հանդիպելիս կյանքի անմոռանալի դասեր եմ առնում նրանից, դասեր բարության ու նվիրումի: Հիմա, երբ խորասուզված կարդում եմ նրա գրական ստեղծագործությունների նոր՝ ՛՛Հրաշք լիներ...՛՛ ժողովածուն, ինձ թվում է ուղղակի զրուցում եմ հեղինակի հետ, նրա հետ ես էլ եմ սկսում սպասել հրաշքի՝ փոթորկված ծովում հայոց տան նավի փրկության ափ հասնելուն...
Գիրքը բացվում է քառյակներով: Այս չափածո տողերում միախառնվում է հպարտությունը, հուզմունքը, սերը, հույս ու հավատը: Հեղինակի հավատը կարծես ամեն մեկում ընդգծվում է, քանզի նրա հոգին ամեն ակնթարթ ճառագում է ապրող և ապրեցնող բարություն: Հեղինակի բանաստեղծական խորաթափանց շարքին հետևում է ՛՛Եղերերգ-ռեքվիեմ՛՛ պոեմը, որի ավարտին.
...Եվ պիտ հնչի ամենաձայն եկեղեցու
Ավետաբեր զանգ ու կոչնակ արդարության:
Աշխատության արձակ մասը կորոնավիրուսային համաճարակի առաջին օրերի ինքնատիպ հուշագրություն է, որտեղ զուգահեռվում են վիճակագրական տեղեկատվությունը, օրերի անցուդարձը և հեղինակի գնահատականները, մեկնաբանությունները: Հեղինակի տագնապը կա այն մասին, որ մեր ազգը պատմությունից դասեր չի առնում և մեր կյանքի ու բնավորության մեջ ոչինչ չի փոխվում:
Նա չի շրջանցել պատերազմը, բայց վաղ է համարում խոսել 44-օրյա պատերազմի մասին, կրկնում է հանրահայտ ճշմարտությունը՝ պարտությունն անտեր է, տեր չունի, իսկ պատճառներ ու մեղավորներ որքան ուզես:
Հեղինակը բավարարվում է ցավակցել սգակիր ընտանիքներին և ողջ հայ ժողովրդին, համոզված լինելով, որ դեռ ամեն ինչ կորած չէ: Գրքում կարմիր թելի պես անցնում է գիտնական բանաստեղծի ազգանվեր ապրումները, անհանգստությունները, սակայն Հովհաննես Այվազյանը ինքը ինքն է, միշտ լավատես, միշտ բավարարված, միշտ օգնող, ճիշտ գնահատող: Վերջերս լսեցի, որ հայկական հանրագիտարանը ֆինանսավորման խնդիրներ ունի, բայց գիտեմ նաև իմ բարեկամ Հովհաննես Այվազյանի ջանասիրությունն ու կամային որակները և համոզված եմ որ նրա մտքի և գրչի նոր առկայծումները ամենևին էլ չեն ուշանա...
Վաղարշակ Ղորխմազյան
