Այսպիսի մի միֆ կա ազգային / ընդդիմադիր շրջանակներում. եթե Նիկոլն ինչ-որ շա՜տ ահավոր, շա՜տ խայտառակ բան անի, ապա դրանով վերջապես կլցնի ժողովուրդի համբերության բաժակը և ժողովուրդն ինքնաբուխ դուրս կգա փողոց, կինքնակազմակերպվի, նիկոլական ռեժիմին կտապալի, իշխանությունը կվերցնի ու... կփոխանցի իմաստուն պետական այրերին։
Այսինքն սպասում են, որ ինչ-որ իրադարձություն կդառնա «ձգան» (անգլերեն՝ trigger, triggering event), որից բարձացած ալիքը կսրբի նիկոլաթուրթական օկուպացիոն ռեժիմը։
Երբ ժողովուրդը հերթական սարսափելի իրադարձությունից հետո հերթական անգամ Նիկոլին չի քշում («կովիդից առաջին 100 մահը», կապիտուլյացիան, Արցախի հանձնումը, հղի երիտասարդ կնոջը Նիկոլի կորտեժի տակ գցել-սպանելը, Եռաբլուրում կարմիրբերետավորների հարձակումը զոհվածների ծնողների վրա և այլն, և այլն), թրիգերային իրադարձության վրա հույս դրած ու հերթական անգամ հուսախաբ եղած մարդիկ սկսում են քլնգել ժողովրդին կամ ժողովրդի առանձին խմբերին։ Ինչպես հայտնի մուլտֆիլմում. «это неправильный жоховурд, и он делает неправильный мёд»...
Թվում է, թե 5 տարում կարելի էր հասկանալ, որ ժողովրդական ցասման մեխանիզմներն այդպես չեն աշխատում։ Կարելի էր զգալ, որ «մեկ կայծից բռնկված ինքնաբուխ հուժկու ալիքի» մոդելն իրականության հետ կապ չունի...
Էլ ի՞նչ կարելի էր անել...
Կարելի էր մի քանի գիրք կարդալ պայքարելու ձևերի, պայքարի ռազմավարություն մշակելու, հանրային մոբիլիզացիայի, քաղաքացիական ցանցեր և հասարակական ինստիտուտներ կառուցելու մասին։ Կարելի էր փորձել ուսումնասիրել այլ ժողովուրդների ու պետությունների փորձը, հասկանալ, թե որն ինչքանով է կիրառելի մեր իրավիճակում։
Կարելի էր ֆիլմեր դիտել, դասընթացներ անցնել (այո-այո, այդպիսի դասընթացներ էլ կան, գրողը տանի)։ Կարելի էր, ի վերջո, մուլտիկներ դիտել այդ թեմայով կամ 3-րոպեանոց կարճ տեսանյութեր։
Կարելի էր քարոզչության մասին սովորել ու ոչ թե նավթալինոտ ու վաղուց հնացած շառլատանական գրքերից, այլ սոցիալական հոգեբանության և մարքեթինգի ամենաժամանակակից աշխատություններից։
Եթե ինքնուրույն կարդալու ու «մարսելու» ժամանակ չկար, ապա կարելի էր մասնագետներ վարձել թեկուզ Եվրոպայից, ԱՄՆ-ից, նույնիսկ Չինաստանից։ Պատվիրել, որ գան, ցույց տան, սովորեցնեն։
Բայց շատ ավելի հեշտ է, իհարկե, ուղղակի անվերջ ֆետիշացնել միֆական «ձգանը», փնտրել ու չգտնել կախարդական այն փայտ... իրադարձությունը, որն ի վերջո, իբր, կբարձրացնի ժողովրդական ցասման այդ հեքիաթային ալիքը և անվերջ փնթփնթալ այդ միֆի շրջանակների մեջ համառորեն չտեղավորվող ժողովրդի վրա։
