«... Մենք տեսնում ենք, որ աշխարհում կանոններն ամբողջությամբ խախտված են, վարքագծի կանոնները, միջազգային իրավունքը չեն հարգվում։ Մենք դա տեսնում ենք, կարելի է ասել, ամեն օր։ Ամեն օր։ Միջազգային իրավունքի երաշխավորի դեր ստանձնած խոշոր պետություններն իրենք են առաջինը ոտնահարում այդ իրավունքը, հետո արդարացնում դա»։ Նման լայն տեսական ընդհանրացումներ է արել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։ Այս մասին Telegram-ի իր ալիքում գրել է ռուս քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։
«Հուլիսի 11-ին նրա նախագահությամբ տեղի է ունեցել խորհրդակցություն՝ նվիրված 2023 թվականի առաջին կիսամյակի սոցիալ-տնտեսական արդյունքներին։ Ի՞նչն է դրդում Ադրբեջանի ղեկավարի նման աճող հետաքրքրությունը միջազգային իրավունքի և աշխարհակարգի խնդիրների նկատմամբ: Առաջին հերթին, փորձագետներին չպետք է շփոթեցնի նշված թեմայի և բացահայտված խնդիրների միջև որոշակի ֆորմալ անհամապատասխանությունը: Հանդիպմանը զգալի ուշադրություն է դարձվել տնտեսական հարցերին։ Բացի այդ, անցումը միջազգային իրավական խնդիրներին տեղի ունեցավ այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանի Հանրապետության ղեկավարը մանրամասն անդրադարձավ «Ղարաբաղի և Արևելյան Զանգեզուրի» վերականգնմանը (այս ձևակերպումն առաջարկել է Ալիևը)։
Երկրորդ՝ նմանատիպ հանդիպումների ժամանակ Ադրբեջանի նախագահը, որպես կանոն, շոշափում է նաեւ քաղաքական օրակարգը։ Իսկ հուլիսի 11-ին նա մի տեսակ «քաղաքական եւ տնտեսական անցում» կատարեց։ Անձամբ Ալիեւի համար (եւ ընդհանրապես ադրբեջանցի քաղաքական գործիչների համար) տարածքային ամբողջականության վերականգնումը մնում է առաջնահերթություն։ Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմը հաղթեց Բաքուն, նախկին ստատուս քվոն գոյություն չունի։ Բայց Հայաստանի հետ հակամարտությունը նույնպես ամբողջությամբ չի լուծվել։ Պատմության վերջին կետը դրված չէ։ Իսկ հնացած հակամարտության կարգավորման ձգձգումը չի բխում Ալիեւի շահերից, ուստի նա ստիպված է շտապել։
Ներքին լսարանի համար նրա համար չափազանց կարևոր է հաջողություններ ցուցաբերել ինտեգրված տարածքներում (Ադրբեջանում դրանք կոչվում են ազատագրված)։ Բայց միևնույն ժամանակ նախագահ Ալիևն ակնհայտորեն ցույց է տալիս իր դժգոհությունը հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացում ներգրավված արտաքին խաղացողների գործողություններից։ Ի վերջո, ո՛չ Վաշինգտոնը, ո՛չ Մոսկվան, ո՛չ Փարիզը միանշանակ չեն կիսում Լաչինի հարցում Բաքվի դիրքորոշումները։ Խոշոր տերություններից յուրաքանչյուրն աջակցում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությանը։ Բայց հետո, ինչպես հայտնի անեկդոտում, «նյուանսներ են հայտնվում»։ Եվ պաշտոնական Բաքուն կցանկանար, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի փաստացի սառեցված ձեւաչափի «Մեծ եռյակի» գնահատականներում նման նրբերանգներ ավելի քիչ լինեն, ավելի շատ միանշանակ լինեն։ Ընդ որում, Ալիևը չի ցանկանում առճակատման մեջ մտնել նրանցից որևէ մեկի հետ, նրա համար կարևոր է կառուցողական վերաբերմունք դրսևորել ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի հետ հարաբերություններում։ Բայց հրապարակայնորեն ցույց տալ ոչ թե դժգոհություն, այլ հոգնածություն ադրբեջանական քաղաքականության առանցքային հարցի չլուծված խնդրից, նա կարող է»,- գրել է նաև փորձագետը։
