Մեկ տողով անգամ կարելի է մի ամբողջ կենսագրություն ներկայացնել: Այդ առաքելությամբ 11380 անուններ է ամբարել 2004թ.«ՎՄՎ Պրինտ» հրատարակչության կողմից հրատարակված լուսահոգի Ալբերտ Փարսադանյանի «Հայը.կենսագրություն մեկ տեղով» գիրքը: 23 էջերի տարբերությամբ այստեղ հիշատակվում են երկու սանահինցիներ.
…Տաղերգու ժամանակագիր Հակոբ Սանահնեցու (Հակոբ Քարափնեցի) ծննդյան թիվը հայտնի չէ: Հայկական համառոտ հանրագիտարանը տեղեկացնում է որ նա եղել է Սանահինի վանահայր, ապա կաթողիկոս Պետրոս Ա. Գետադարձի հակաթոռ (1037-38) Դիոսկորոսի աշակերտը և մերձավորը:1065թ.նա Կոստանդրապոլսում մասնակցել է հույն բարձրաստիճան կղերականների հետ դավանաբանական բանավեճին:
Բյուզանդական կայսր Կոնստանտին Ղուկասի ճնշմամբ կազմել և հաստատել է հայ և հույն եկեղեցիների միավորման գիրը, որը կայսրի ներկայությամբ պատռել է հայոց արքա Գագիկ Բ Բագրատունին: Երևանի մատենադարանի ձեռագրերերում պահպանվել են արժեքավոր հատվածներ քաղված նրա երկերից: Պահվող ձեռագրերի թվում կան նրա անվան հետ կապվող պաշտոնական փաստաթղթեր ու նամակներ։Նամակների հասցեատերերի թվում են հայոց թագավոր Աշոտ Գ Ողորմածը, Ղևոնդ Վարդապետը, Հայոց կաթողիկոս Ա. Սևանցին: Նշանավոր տաղերգուն վախճանվել է 1085թ. Ուռհաում:
…Հովհաննես Սանահնեցու պարագայում հայտնի չեն ոչ ծննդյան, ոչ էլ մահվան տարեթվերը: Տարբեր աղբյուրներ հիշատակում են որ նա ապրել ու ստեղծագործել է 14-րդ դարի վերջում և 15-րդ դարում: Նա Սանահինի վանքում աշակերտել է «քաջ ռաբունապետ» Ղազար և , երաժշտապետե Հովհաննես վարդապետներին: Առաջին ձեռագիրը նա ընդօրինակել է 1399թ.:
Ուսման նպատակով 1411-ին մեկնել է Երուսաղեմ, վերադառնալով Սանահին ձեռնադրվել է վարդապետ: Վերջին անգամ հիշատակվում է ծեր տարիքում, 1462թ. իր գրած մատյանի հիշատակարանում: Նրա գրած կամ նկարազարդած ձեռագրերից 5-ը պահվում են Մատենադարանում: Դրանք աչքի են ընկանում հորինվածքների ներդաշնակ համամասնությամբ, կերպարայնությամբ ու հարուստ գունաշխարհով:
Թերթենք պատմության էջերը և հիշենք, որ ,ոչ ոք չի մոռացվել, ոչինչ չի մոռացվելե խոսքերը արդիական են, հավերժ ու ասված են ոչ միայան պտերազմի ու զոհերի առիթով:
Վաղարշակ Ղորխմազյան
