Տարիներ շարունակ Բունդեսթագում Ադրբեջանից վերապատրաստվողները տարօրինակ կապեր են պահպանել Իլհամ Ալիևի ռեժիմի և գերմանացի քաղաքական գործիչների միջև, գրում է Vice News-ը։
«Բունդեսթագում երկար տարիներ աշխատում են Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ռեժիմի հետ կապված ստաժորները։ Նրանց աշխատանքի են ընդունում պատգամավորներ, որոնցից ոմանք իրենք են կապեր պահպանում Բաքվի հետ։
Այս կապերի հիմքում ընկած համակարգը մեծ է և բարդ, որտեղ ներգրավված են բազմաթիվ խաղացողներ, դրանց շարքում են Բեռլինի հայտնի համալսարանը, որը հարյուր հազարավոր եվրոներ է ստանում Ադրբեջանից, Գերմանիայի խորհրդարանի գրեթե բոլոր կուսակցությունների անդամները. և երկու երկրների դեսպանատները։
Նրանք բոլորն օգնում են երաշխավորել, որ Ալիևի ռեժիմի հետ սերտ կապեր ունեցող վերապատրաստվողները աշխատանքի տեղավորվեն գերմանական ժողովրդավարության սրտում: Ալիևը գլխավորում է ավտորիտար ռեժիմը, որը վատ է վարվում և բանտարկում ընդդիմադիր գործիչներին և հալածում լրագրողներին: Նա կառավարել է շուրջ 20 տարի, իսկ անցյալ տարի արյունալի պատերազմ սկսել Հայաստանի հետ Լեռնային Ղարաբաղի վիճելի շրջանի համար։
Ադրբեջանցի պրակտիկանտների ցանցն ընդգրկում է մի քանի խորհրդարանական խմբեր։ Սա օգնում է Ալիևին, ով սիրում է կամուֆլյաժով ներկայանալ հանրությանը և մի քանի տարի առաջ իր կնոջը հրամանագրով իր տեղակալ է նշանակել, ամրապնդել իր ազդեցությունը արտերկրում՝ ի վնաս Բաքվի ընդդիմության։
Բունդեսթագում սովորողներին տրվում է անցաթուղթ, որը նրանց հնարավորություն է տալիս մուտք գործել խորհրդարանի անդամների գրասենյակներ, հանձնաժողովներ և կոնֆերանսների սենյակներ:
Նուրլան Հասանովը Ադրբեջանի Ազգային ժողովի ընտրված պատգամավոր է, որը ներկայացնում է Ալիևի իշխող կուսակցությունը։ Սակայն դեռ 2012 թվականին, երբ Ադրբեջանը պատրաստվում էր ընդունել «Եվրատեսիլ» երգի մրցույթը, նա սկսեց պրակտիկա Բունդեսթագում՝ «Միջազգային խորհրդարանական կրթաթոշակ» (IPS) կոչվող ծրագրի շրջանակներում:
Հասանովը հինգամսյա պրակտիկա է անցել SPD-ից (Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն) Շտեֆեն-Կլաուդիո Լեմմի գրասենյակում: Իրենց պրակտիկան ավարտելուց հետո Հասանովն ու Լեմմը միասին սկսել են զբաղվել բիզնեսով: Գերմանական առևտրային ռեգիստրի համաձայն՝ նրանց գործունեությունը ներառում է, ի թիվս այլ բաների, բուժքույրերի վարձել Ադրբեջանից, ապրանքներ ներմուծել և արտահանել Կովկասից:
2020 թվականի փետրվարին Լեմն իր նախաձեռնությամբ հետեւել է Բաքվի խորհրդարանական ընտրություններին։ Ալիեւի կուսակցությունը ստացել է բացարձակ մեծամասնություն։ Ի տարբերություն ԵԱՀԿ պաշտոնական դիտորդների, որոնք բողոքում էին ձայների հաշվման ընթացքում տեղի ունեցած լայնածավալ խախտումների, ընտրացուցակների ոչ հստակության և ընտրողների վրա ճնշումների մասին, և ի տարբերություն ընդդիմության, որը հայտարարում էր ընտրակեղծիքներիմասին, Լեմը լավ գնահատականներ տվեց ռեժիմին: Նրա խոսքով, ընտրություններն անցել են ժողովրդավարական, և ռեժիմին մոտ կանգնած լրատվամիջոցները մեջբերում էին նրա խոսքերը՝ «ոչ մի խախտում չի արձանագրվել»։ Լեմը չպատասխանեց ընտրություններին իր մասնավոր դիտորդական առաքելության վերաբերյալ VICE-ի հարցերին:
Ինքը՝ Հասանովը, այս ընտրություններում ընտրվել է Ազգային ժողովի պատգամավոր՝ Շամքիրի շրջանից՝ Ալիևի կուսակցությունից։
Լեմը բացառություն չէ. Ալիևի վարչակարգին մոտ կանգնած եվրոպացի քաղաքական գործիչները պարբերաբար սեփական նախաձեռնությամբ գալիս են Բաքու՝ հետևելու ընտրություններին: Նրանք հաստատում են Ալիևի փայլուն ձեռքբերումները և սպիտակեցնում բռնապետությունը։
IPS սխեման, որի միջոցով Հասանովը մտավ գերմանական ժողովրդավարության սիրտը, գործում է Բունդեսթագի ղեկավարի հովանու ներքո, ով նման դեր է խաղում այլ օրենսդիր ժողովներում խոսնակի դերում:
Ամբողջ գործընթացը հստակ կանոնակարգված է։ Նախ՝ համապատասխան երկրում Գերմանիայի դեսպանատունը տեսակավորում է դիմողներին։ Այնուհետև երեք հոգուց բաղկացած ընտրող հանձնաժողովն ընտրում է ապագա գործընկերներին ամբողջ աշխարհից, այդ թվում՝ Ադրբեջանից: Ներկայում IPS-ին մասնակցում է 50 երկիր։ IPS-ը վերապատրաստվողներին տրամադրում է բնակարան, ամսական 500 եվրո կրթաթոշակ, ապահովագրություն և Բեռլին ճանապարհորդական ծախսեր:
Ադրբեջանի դեպքում ուշագրավն այն է, որ թեկնածուների ճնշող մեծամասնությունը մինչ պրակտիկան արդեն ապրել է Գերմանիայում և ստիպված է եղել տուն մեկնել Բաքվում Գերմանիայի դեսպանատան ընտրական փուլի համար։
Լեմը ղեկավարել է ընդունելության հանձնաժողովը երեք տարի՝ 2011, 2012 և 2015 թվականներին: Բոլոր խմբակցությունների պատգամավորները պարբերաբար փոխարինվում են որպես նախագահ։ Միայն Լեմին է հաջողվել երեք անգամ իրականացնել այս գործընթացը։ Ի՞նչ չափանիշներով է նա ընտրում իր ընկերներին։ Նման հարցերին հեշտ չէ պատասխանել։
Խորհրդարանի վարչակազմն իսկապես ներկայացրել է խորհրդարանի նախագահների ցուցակը 2008 թվականից ի վեր, սակայն վկայակոչում է իրավական ուղեցույցը, երբ խոսքը վերաբերում է այլ անդամների, Բունդեսթագի աշխատակիցներին կամ համալսարանների ներկայացուցիչների անուններին: IPS-ն աշխատում է Բեռլինի երեք համալսարանների հետ՝ Ազատ համալսարան, Տեխնիկական համալսարան և Humboldt համալսարան: Humboldt-ը կապեր ունի Բաքվի հետ և 2017 թվականին Ադրբեջանից 1 միլիոն եվրո է ստացել։
Humboldt-ի ադրբեջանական ամբիոնը ղեկավարում է պատմության պրոֆեսոր Եվա-Մարիա Օշը: Ապրիլի կեսերին նա մեկնել էր Ադրբեջան՝ հանդիպելու Ալիևին և այցելելու նորաբաց «ռազմավարի պուրակ», որտեղ ցուցադրված են սպանված հայ զինվորների սաղավարտներն ու մանեկենները։ Այգում ցուցադրված են մահացող հայ զինվորների մոմե արձանները։
«Ես շատ ուրախ եմ Ադրբեջանում գտնվելու համար», - ասել է պրոֆեսորը համալսարան կատարած այցի ժամանակ, հաղորդում են ադրբեջանական լրատվամիջոցները: «Դուք երկար տարիներ եք սպասել ձեր երկիրը օկուպացիայից ազատելու համար»:
Երկրորդ հարցին ի պատասխան մամուլի գրասենյակը հայտարարել է, որ Հումբոլդտի համալսարանը որևէ ազդեցություն չունի պրակտիկանտների ընտրության վրա։
Facebook-ում VICE-ը գտել է Բաքվում Գերմանիայի դեսպանատան կողմից հրապարակված լուսանկարներ, որոնցում երևում է, որ IPS-ի ընտրված պատվիրակությունը, որը 2019 թվականի աշնանը այցելել է Ադրբեջանի մայրաքաղաք: Նրանց մեջ են ՔԴՄ-ից պատգամավոր Յան Մեցլերը, խորհրդարանական վարչակազմի աշխատակից, պրոֆեսոր դոկտոր Պետեր Ֆրենսը, Հումբոլդտի համալսարանի փոխնախագահը։
Երբ VICE-ը կրկին հարցրել է Բունդեսթագի վարչակազմին, թե ով է եղել IPS-ի ընտրող հանձնաժողովում, մեզ ասացին, որ իրավական պահանջների համաձայն, անձնական տվյալներ չեն կարող հրապարակվել: Ցուցակի փոխարեն ադմինիստրացիան մեզ ուղարկեց դատական որոշումների հղումներ՝ նշելով, որ առանց համապատասխան համաձայնության մեզ անուններ չեն կարող տրվել։
Որոշ ուսումնասիրություններից հետո գտանք IPS ծրագրի պատասխանատու պատգամավորի լուսանկարը։ Նա պատկերված է՝ ձեռք ձեռքի տված ադրբեջանցի IPS-ի սովորողների հետ Գերմանիայի հյուսիսում գտնվող Սիլթ կղզու լողափում, որը հայտնի է հարուստ զբոսաշրջիկների համար իր գրավչությամբ:
ՔԴՄ-ի քաղաքական գործիչ Մարկ Հաուպտմանը նույնպես իր գրասենյակում հյուրընկալել է ադրբեջանցի IPS-ի ստաժորի։ Թյուրինգիայի պատգամավորը հրաժարական էր տվել մարտին՝ Ադրբեջանի պատճառով։ Դատախազությունը հետաքննություն է անցկացնում։ Տարիներ շարունակ Ադրբեջանից ֆինանսավորվող գովազդները հայտնվում էին Südthüringen Kurier թերթում, որը հրատարակում էր Hauptmann-ը։
IPS-ի շատ շրջանավարտներ այժմ զբաղեցնում են առանցքային պաշտոններ: Հաուպտմանի նախկին ստաժորն աշխատում է Բաքվում Գերմանիայի դեսպանատան մամուլի բաժնում։
IPS-ի մեկ այլ ունկնդիր աշխատել է Հումբոլդտի համալսարանում պրոֆեսոր Օշի հսկողության ներքո: Նրա հետ դոկտորական ատենախոսություն է գրում։
Նախորդ հետաքննության ընթացքում մենք հանդիպել ենք Բադեն-Վյուրթեմբերգի քրիստոնյա-դեմոկրատական պատգամավոր Օլավ Գուտինգի ադրբեջանցու IPS-ի ուսուցչի հետ: Գուտինգն աչքի էր ընկնում նրանով, որ շատ դրական էր արտահայտվում Ալիևի ռեժիմի մասին։
VICE-ի հետաքննությունը պարզել է, որ TV.Berlin-ը վճարվել է Ադրբեջանի կողմից՝ ռեժիմի կողմնակից իրադարձությունները լուսաբանելու համար: Ֆեյսբուքում Գուտինգի ստաժորը հերոսացնում է Ալիևին, հերոսացնում է պատերազմը և Հայաստանի հասցեին կոպիտ վիրավորանքներ։ Հայտնի է, որ նա հայերին անվանել է «անասուններ» կամ «շներ»։
Բունդեսթագի ունկնդիրները ստանում են կապույտ նույնականացման քարտ։ Սա նրանց թույլ է տալիս անարգել շրջել խորհրդարանում: Կան միայն մի քանի տարածքներ, որտեղ նրանք մուտք չունեն։ Որոշ պատգամավորներ նույնիսկ իրենց պրակտիկանտներին հնարավորություն են տալիս օգտվել էլեկտրոնային նամակագրությունից, փաստաթղթերից, ֆայլերից և ամպային ծառայություններից:
Ստաժորներն աննկատ են. Աշխատանքային խմբի կամ հանձնաժողովի նիստերի ժամանակ նրանք հաճախ նստում են աթոռների հետևի շարքերում: Ճաշարանում ցանկության դեպքում նրանք կարող են գաղտնալսել գաղտնի խոսակցությունները:
Խնդիրն ավելի լուրջ է թվում. խորհրդարանի վարչակազմը, ի պատասխան հարցման, հայտնում է, որ 2008 թվականից ի վեր Բունդեսթագում աշխատանքի են ընդունվել Ադրբեջանից 54 IPS-ի ստաժորներ։ Եվ մենք գիտենք շատ ուրիշների՝ վերապատրաստվողների, որոնք կապված են Ալիևի ռեժիմի հետ, որը գտնվում է գերմանական ժողովրդավարության հիմքում:
Ալիևի ռեժիմը տարիների ընթացքում միլիարդներ է ներդրել Եվրոպայում հասարակական կարծիքի վրա ազդելու և քաղաքական գործիչներին կաշառելու համար: Կաշառակերության փորձերը տատանվում էին գորգերի նվերներից և մարմնավաճառների մատակարարումից մինչև փող: Այժմ գերմանացի քաղաքական գործիչները նույնպես հետաքննության տակ են»։
