Լեռնային Ղարաբաղի գրեթե բոլոր հայ բնակիչները մեկ գիշերվա ընթացքում փախստական են դարձել ադրբեջանական բանակի բլից-կրիգից հետո, որը վերջ դրեց այդ տարածքի անկախությանը, գրում է Haaretz-ը։
«Էթնիկ զտումների ավելի քան 100,000 զոհեր ստիպված են եղել լքել քաղաքներն ու գյուղերը, որտեղ իրենց ընտանիքները ապրել են սերունդներ շարունակ և փախել սահմանից այն կողմ՝ Հայաստան: Օսմանյան կայսրության իշխանության ներքո տեղի ունեցած հայկական Հոլոքոստից ավելի քան 100 տարի անց այս փոքր ազգի անդամները կրկին փախչում են իրենց կյանքի համար՝ վախենալով օկուպացիայից և ճնշումներից:
Սակայն Ադրբեջանը միայնակ չէր այս արշավում։ Իսրայելը ադրբեջանական բանակին տրամադրել է լավագույն և ժամանակակից սպառազինություն, ինչը հնարավորություն է տվել իրականացնել զտման գործողությունը։ Դրանք ներառում էին «երկիր-երկիր» հրթիռներ, հարձակողական անօդաչու թռչող սարքեր, կառավարվող հրթիռներ, հակաօդային պաշտպանության համակարգեր, հրետանի, ականանետեր, տանկի արդիականացման սարքավորումներ, գրոհային հրացաններ, ռազմանավեր, հակատանկային հրթիռներ և, ըստ երևույթին, կիբեր և լրտեսական գործիքներ:
Այժմ, երբ Լեռնային Ղարաբաղում մարտերի արդյունքները պարզ են բոլորի համար, տեղին է հարցնել Իսրայելի պաշտպանական արդյունաբերության ղեկավարներին և բոլոր այն մարդկանց, որոնք աջակցել, օգնել և նպաստել են Ալիևի հետ միլիարդավոր դոլարների գործարքների կնքմանը. Ի՞նչ եք դուք զգում, երբ տեսնում եք մազապուրծ լինող հայ ընտանիքներ, սարսափ երեխաների աչքերում, փախստականների նոր ճամբարներ Հայաստանում:
Արդյո՞ք Մայքլ Ֆեդերմանը (Elbit Systems), Յուվալ Շտայնիցը (Rafael Advanced Defense Systems) և Ամիր Պերեցը (Israel Aerospace Industries) տեսնում են էթնիկ զտումներ և սարսափելի պատերազմական հանցագործություններ, թե՞ միայն իրենց ղեկավարած ընկերությունների շահույթը: Նրանք որևէ կարեկցանք ունե՞ն զոհերի նկատմամբ, թե՞ մտահոգված են միայն իրենց ներդրողների ստացած շահաբաժինների, կառավարությանը վճարվող հոնորարների և բոնուսների հաշվարկով։ Ի՞նչ է կատարվում Պաշտպանական արտահանման կառավարման գործակալության տնօրեն Ռեյչել Քլայնի մտքում, ով գլխավորում էր «բարեփոխումը», որը թուլացրեց նման արտահանումների կանոնակարգերը: Արդյո՞ք նա ուրախ է, որ բոլոր ձևերը ճիշտ են լրացվել, թե՞ նրա սիրտը ցավում է:
Ալիևն առաջին բռնակալը չէ, ում բանակն ապավինում է Իսրայելի զենքին։ Նրան նախորդել են Հարավային Աֆրիկայում ապարտեիդի ռեժիմի ղեկավարները, գեներալներն Արգենտինայում, Պինոչետը Չիլիում, Չինաստանի ռեժիմը և Իրանի շահը։ Ադրբեջանը նավթ է մատակարարում Իսրայելին և օգնում նրան Իրանի հետ առճակատման հարցում։
Եվ այնուամենայնիվ, չնայած այս նախադեպերին և ռազմավարական հիմնավորումներին, Իսրայելի համագործակցությունը Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների հարցում պահանջում է Իսրայելի արտահանման քաղաքականության փոփոխություն և վաճառքի սահմանափակում ագրեսիվ բռնապետություններին: Իսրայելը նաև պետք է օգնություն ցուցաբերի Հայաստանին՝ օգնելու երկրին ընդունել փախստականներին։
Ինչպես գրել է Haaretz-ը (մարտի 6), Իսրայելը թույլատրել է Ուվդա ավիաբազայից Ադրբեջան տեղափոխել հսկայական քանակությամբ զենք և զինամթերք՝ դեպի Լեռնային Ղարաբաղի ռազմաճակատ: Ի տարբերություն իսրայելական պաշտպանական արդյունաբերության այլ հաճախորդների, որոնք ցանկանում են գաղտնի պահել իրենց հարաբերությունները Իսրայելի հետ, Ադրբեջանի կառավարիչ Իլհամ Ալիևը իրականում սիրում էր ցուցադրել իր կապույտ-սպիտակ զենքի համակարգերը»:
