Ընթացիկ տարում համապետական ընտրություններ են սպասվում աշխարհի 64 երկրներում: Այդ ընտրություններին ակնկալվում է, որ կմասնակցի ընդհանուր 2 մլրդ մարդ: Եվ շատ դեպքերում այդ ընտրությունների արդյունքներից է կախված քաղաքականությունն ու իրավիճակը գլոբալ և տարածաշրջանների  մակարդակում: 

Ընտրությունների վիճակագրությունը

Տարվա ամենաակտիվ ընտրական գոտին Եվրոպան է: Այստեղ առնվազն 19 երկրում  տեղի կունենան համապետական ընտրություններ: Հաջորդն Աֆրիկան է՝ 18 երկիր, Ասիան՝ 16 երկիր, Ամերիկան՝ 7 երկիր և Օվկիանիան 4 երկիր ցուցանիշով:  Առնվազն 30 երկիր արդեն հստակեցրել է ընտրությունների օրը: Հայտնի է, որ առնվազն 12 երկրում նախագահի և խորհրդարանական ընտրությունները տեղի կունենա նույն օրը: Բացի այդ, 2024-ին  թարմացվելու է Եվրոպական խորհրդարանի կազմը.  նոր խորհրդարանականներին ընտրելու են ԵՄ կազմում ընդգրկված երկրների քաղաքացիները: Ընդհանուր առմամբ, այն երկրների բնակչությունը, որտեղ 2024-ին նախատեսված են ընտրություններ, կազմում է 4 մլրդ մարդ, ինչը Երկրի բնակչության կեսն է: Նրանցից ընտրություններին, ըստ հաշվարկների, կմասնակցի 2 մլրդ-ը: 

Նախագահական ընտրություններ

Այս տարի երկրի ղեկավարի ընտրություններ են տեղի ունենալու Ռուսաստանում, Ինդոնեզիայում, Մեքսիկայում, ԱՄՆ-ում: Սրանք աշխարհի ամենամեծ բնաչությամբ երկրների տասնյակում են ընդգրկված:
Ռուսաստանում ընտրությունները նախատեսված են մարտի 15-17-ը: Հայտնի է, որ արդեն իսկ 13 թեկնածու ընտրություններին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել: Նախագահական ընտրություններում առաջադրվելու է նաև Վլադիմիր Պուտինը, որը Ռուսաստանի նախագան է եղել 2000-2008թթ. և  2012-ից ի վեր:

Ինդոնեզիայում համապետական ընտրությունները նախատեսված են փետրվարի 14-ին: Ըստ երկրի սահմանադրության՝ գործող նախագահն այլևս չի կարող առաջադրվել, քանի որ երկու անգամ անընդմեջ  զբաղեցրել է այդ պաշտոնը: Ներկա դրությամբ ընտրությունների ֆավորիտ է համարվում ներկայիս պաշտպանության նախարարը, որն արդեն 3-րդ անգամ է պայքարելու երկրի ղեկավարի աթոռի համար:

Մեքսիկայում ընտրությունները տեղի կունենան հունիսի 2-ին: Այստեղ ևս գործող նախագահը չի առաջադրվելու, քանի որ սահմանադրությունը վերաառաջադրվելու հնարավորություն չի նախատեսում: 

ԱՄՆ-ում նախագահական և Կոնգրեսի ընտրությունները տեղի կուեննան միաժամանակ՝ նոյեմբերի 5-ին: Ընտրված նախագահը երկրի ղեկավարությունը կստանձնի 2025-ի հունվարից: Ընտրություններին կնախորդեն պրայմերիզները, որի ընթացքում կորոշվեն այն 2 թեկնածուները,  որոնք ընտրություններում ներկայացնելու են Դեմոկրատական և Հանրապետական կուսակցությունները: ԱՄՆ-ում ոչ ուղղակի կերպով են ընտրում նախագահ: Նախ քաղաքացիներն ընտրում են ընտրիչներին, որոնք էլ ընտրում են նախագահ: Նախագահի աթոռի համար պայքարելու մասին հայտարարել են ներկայիս նախագահ Ջո Բայդենը և նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփը: 

Ընտրությունների միջոցով երկրի ղեկավար կարող է փոխվել եվրոպական 10 երկրում: Արդեն հունվարի 28-ին տեղի կունենան ընտրություններ Ֆինլանդիայում, որտեղ երկրի ղեկավարի աթոռի համար պայքարում է 9 թեկնածու: Գործող նախագահն այստեղ ևս չի մասնակցում ընտրություններին, քանի որ 2 անգամ ընտրվել է: 

Գարնանը տեղի կուենենան ընտրություններ Հյուսիսային Մակեդոնիայում և Լիտվայում, հունիսին՝ Իսլանդիայում, նոյեմբերին՝ Ռումինիայում և Մոլդովայում, դեկտեմբերին՝ Խորվաթիայում: Հստակ չեն ընտրությունների ժամկետները Սլովակիայում և Վրաստանում: Հարցական է նախագահական ընտրությունների անցկացումն Ուկրաինայում ռազմական դրության պատճառով: 

Ամերիկա աշխարհամասում, ԱՄՆ-ից և Մեքսիկայից բացի, երկրի ղեկավար են ընտրելու ևս 5 երկրներում՝ Սալվադորում, Դոմինիկյան Հանրապետությունում, Պանամայում, Ուրուգվայում, Վենեսուելայում: Բացի Վենեսուելայից, մյուս երկրներում նախագահական և խորհրդարանական ընտրությունները տեղի կունենան նույն օրը: 

Ասիայում վերը նշված Ինդոնեզիայից բացի, ընտրություններ տեղի կունենան նաև մեր հարևան Ադրբեջանում (փետրվարի 7-ին այստեղ տեղի կունենան արտահերթ ընտրություններ: Ընդ որում, արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու պատճառը չի բարձրաձայնվում), Շրի լանկայում, Թայվանում, որը Չինաստանը համարում է իր մի մարզը: 

Քաղաքասկան անցուդարձով հագեցած տարի է սպասվում աֆրիկյան երկրների համար, որտեղ նախագահի ընտրություններ են սպասվում 13 երկրում: Այդ երկրների թվում են Ալժիրը, Գանան, Գվինեա-Բիսաուն, Կոմորյան կղզիները, Մավրիկիան, Մալին, Մոզամբիկը, Նամիբիան, Ռուանդան, Սենեգալը, Թունիսը, Չադը, Հարավային Սուդանը: 

Օվկիանիայում նախագահական ընտրություններ են նախատեսված Պալաուի Հանրապետությունում և  Կիրիբատիում: 

Խորհրդարանական ընտրություններ

Ամենամարդաշատ ընտրությունները տեղի կունենան ապրիլ-մայիս ամիսներին Հնդկաստանում, որտեղ ընտրելու են խորհրդարանի ստորին պալատի անդամներին: Հնդկաստանում ընտրելու իրավունք ունի 900 մլն մարդ; Ակնկալվում է, որ Ազգային դեմոկրատական դաշինքը ներկայումս իշխանության ղեկին գտնվող Հնդկաստանի ժողովրդական կուսակցության գլխավորությամբ կստանա մանդատների մեծամասնությունը, ինչը հնարավորություն կտա, որ  գործող վարչապետ Նարենդրա Մոդին շարունակի ղեկավարել երկիրը արդեն 3-րդ ժամկետով՝ նա վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնում է 2014-ից ի վեր: 

Ասիա աշխարհամասում խորհրդարանական ընտրություններ են սպասվում նաև Ինդոնեզիայում և Շրի Լանկայում՝ նախագահական ընտրությունների հետ նույն օրը: Խորհրդարանական ընտրություններ են սպասվում նաև Բանգլադեշում, Բութանում, Պակիստանում, Կամբոջայում:

Ապրիլի 10-ին Չինաստանի ժողովրդա-դեմոկրատական հանրապետությունում նախատեսված են Բարձրագույն ժողովրդական խորհրդի՝ օրենսդիր մարմնի ընտրություններ: Նույն օրը տեղի կունենան ընտրություններ նաև Կորեայի Հանրապետությունում, որտեղ ըստ վերջին սոցիոլոգիական հարցումների՝ ընտրությունների ֆավորիտը ընդդիմադիր Դեմոկրատական Տոբուրո կուսակցությունն է: 

Գարնանը օրենսդիր մարմնի ընտրություններ են նախատեսված Մալդիվներում, հունիսին՝ Մոնղոլիայում, նոյեմբերին՝ Հորդանանում: Իրանում, Ուզբեկստանում և Սիրիայում ընտրությունների ժամկետները դեռևս հստակեցված չեն: 

Եվրոպական երկրներից 11-ում այս տարի խորհրդարանի կազմը կթարմանա: Դրանք են՝ Ավստրիան, Բելգիան, Բելառուսը, Մեծ Բրիտանիան, Վրաստանը, Լիտվան, Պորտուգալիան, Սան-Մարինոն, Հյուսիսային Մակեդոնիան, Խորվաթիան, Չեխիան: 

Հունիսի 6-9-ին տեղի կունենան Եվրախորհրդարանի ընտրությունները, որի շրջանակներում ընտրվելու են 720 պատգամավորներ ԵՄ 27 անդամ երկրներից (մանդատների թիվը որոշվում է ըստ երկրի բնակչության թվաքանակի): Ըստ կանխատեսումների՝ Եվրոպական խորհրդարանում իրենց դիրքերը զգալիորեն ամրապնդելու են ազգային պահպանողական, ծայրահեղ աջ և եվրոսկեպտիկ մոտեցում ունեցող ուժերը: 

Աֆրիկայում այս տարի խորհրդարանական ընտրություններ են սպասվում 10 երկրում, այդ թվում Բոտսվանայում, Գանայում, Մավրիտանիայում, Մադագասկարում, Մոզամբիկում, Նամիբիայում, Ռուանդայում, Տոգոյում, Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում, Հարավային Սուդանում: 

Հարավաֆրիկյան Հանրապետության պարագայում ընտրությունների արդյունքներից է կախված ոչ միայն խորհրդարանի ստորին պալատի կազմը, այլ նաև երկրի ղեկավարի ընտրությունը, քանի որ ըստ այդ երիկրի սահմանադրության՝ ընտրություններում հաղթող կուսակցության նախագահն է ստանձնում երկրի նախագահի պաշտոնը: 

1994-ից ի վեր՝ ապարդեիդի ժամանակաշրջանի ավարտից ի վեր մշտապես հաղթել է Աֆրիկյան ազգային կոնգրեսը: Քաղաքագետները սպասվող ընտրությունները համարում են ամենակարևորը վերջին 30 տարիների ընթացքում, քանի որ ԱԱԿ-ի մոնոպոլիային վերջ դնելու համար 2023-ի ամռանը ձևավորվել է 7 ընդդիմադիր կուսակցությունների դաշինք: 

Օկեանիայի երկրներից օրենսդիր մարմնի ընտրություններ տեղի կուեննան Տուվալույում, Սոլոմոնյան կղզիներում, նաև Կիրիբատիում և Պալաուում: 

Աղբյուրը՝ tass.ru