Նոր կորոնավիրուսի համաճարակը նախորդ շաբաթների պես շարունակում է առաջատար դիրքը միջազգային հանրությանը հետաքրքրող լրահոսներում:
Կորոնավիրուսն այնքան էլ սարսափելի չէ, բայց ընդլայնում է աշխարհագրությունը
Ըստ ամենաթարմ տեղեկությունների՝ կորոնավիրուսով վարակվածների թիվը Չինաստանում անցել է 77 հազարից, մահացել է 2592 մարդ և ավելի քան 24,5 հազարը դուրս են գրվել հիվանդանոցներից:
Անցած շաբաթ նկատելի էր արդեն, որ կորոնավիրուսի հարուցած խուճապն աշխարհում հետազհետե մարում է, և գերակշռող է դառնում այն կարծիքը, որ տվյալ համաճարակն այնքան էլ սարսափելի չէ, որքան նկարագրում է մամուլը: Մանավանդ, երբ նոր կորոնավիրուսի վերաբերյալ վիճակագրական տվյալները համեմատվում են ուրիշ սեզոնային գրիպների տվյալների հետ:
Պարզվում է, որ միայն Միացյալ Նահանգներում սովորական սեզոնային գրիպից այս ձմեռ մահացել է ավելի քան 10 հազար մարդ: Իսկ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով՝ ամեն տարի սեզոնային համաճարակը 290-650 հազար մարդու կյանք է խլում: Միայն Անգլիայում ամեն տարի գրիպից մահանում է միջինը 17 հազար հիվանդ:
Սակայն հստակ է նաև, որ նոր կորոնավիրուսի համաճարակը լուրջ հարվածներ է հասցնում համաշխարհային տնտեսությանը: Համաճարակը նկատելի վնասներ է հասցրել հատկապես հումքային շուկաներին: Ինչպես արձանագրել է Financial Times-ը, Brent տեսակի նավթի գինը մի ամսում ընկել է 10 տոկոսով:
Անցած շաբաթ սկսվեց «Դայմոնդ պրինցես» շրջիկ շոգենավի ուղևորների տարհանումը և վերադարձը հայրենիք: Նավը երկար ժամանակ կանգնած էր Յոկոհամայի մետակայքում և կարանտինի մեջ էր նավում Covid-19 համաճարակի բռնկման պատճառով:
Սակայն անցած շաբաթ նոր կորոնավիրուսն անսպասելի մեծ թափով ներխուժեց Եվրոպա: Հանգստյան օրերին Իտալիայի հյուսիսային շրջաններում` Լոմբարդիայում և հարևան Վենետիկում կորոնավիրուսի բռնկում գրանցվեց: Կորոնավիրուսի առաջացրած թոքաբորբից մահացավ հինգ մարդ, ընդհանուր վարակվածների թիվը գերազանցեց 150-ը:
Կիրակի երկրի իշխանությունները կորոնավիրուսի տարածումը կանխելու նպատակով արտակարգ դրություն հայտարարեցին, որոշ քաղաքներ փակվեցին, շատ բնակավայրերում չեղարկվեցին զանգվածային միջոցառումները: Վենետիկի իշխանությունները որոշեցին ժամանակից շուտ ավարտել ամենամյա կառնավալը, Միլանում փակվեց «Լա Սկալա» օպերային թատրոնը, իսկ Ջորջո Արմանին իր վերջին հավաքածուի ցուցադրությունը Միլանի նորաձևության շաբաթի շրջանակներում անցկացրեց դատարկ դահլիճում:
Դեռևս հայտնի չէ, թե ինչպես է բռնկվել Իտալիայում համաճարակը, բայց հայտնի է, որ այն ամենախոշորն է Եվրոպայում: Անցած հանգստյան օրերին կորոնավիրուսով վարակվածների թվով Իտալիան հայտնվեց չորրորդ տեղում Չինաստանից, Հարավային Կորեայից և Ճապոնիայից հետո:
Կբախվե՞ն արդյոք Սիրիայում Ռուսաստանը և Թուրքիան
Շաբաթվա սկզբին ՄԱԿ-ը հայտարարեց, որ փախստականների հետ կապված ճգնաժամը Սիրիայում հասել է անհավանական չափերի: Ըստ այդ գնահատականների՝ 2019 թ. դեկտեմբերից, երբ սկսվեցին Բաշար Ասադի զորքերի հարձակումները Սիրիայի Իդլիբ երկրամասի վրա, այնտեղից փախել է մոտ 900 հազար մարդ, հիմնականում՝ կանայք և երեխաներ: Հենց այստեղ էին կուտակված մեծ թվով փախստականներ՝ մոտ 3,5 մլն մարդ, որոնք չեն ցանկանում ապրել Ասադի ուժերի վերահսկողությամբ:
Իդլիբը միակ երկրամասն է Սիրիայում, որ սիրիական բանակի վերահսկողության տակ չէ: Եվ անցած դեկտեմբերից Սիրիայի կառավարական զորքերը, ռուսական ավիացիայի օժանդակությամբ, հարձակումներ են գործում Իդլիբի վրա: Անցած երկուշաբթի Սիրիայի նախագահը կրկին Իդլիբի համար պայքարը մինչև վերջ հասցնելու վճռականություն հայտնեց, և շաբաթվա ընթացքում շարունակվեցին հարձակումները:
Իրավիճակի շիկացումը վտանգավոր աստիճանի հասավ: Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն արդեն հայտարարել է, որ թուրքական զորքերը կարող են հակահարձակման անցնել Սիրիայի կառավարական ուժերի դեմ, սակայն դա չնվազեցրեց Ասադի վճռականությունը: Թե որքանով այս իրավիճակը կանդրադառնա թուրք-ռուսական հարաբերությունների վրա և բանը կհասնի արդյոք Ռուսաստանի ու Թուրքիայի բախմանն այս հողի վրա, առայժմ փորձագետները զգուշավոր կանխատեսումներ են անում:
Ովքեր և ինչպես են գողանում Համաշխարհային բանկի փողերը
Միշտ էլ կասկած է եղել, որ աղքատ երկրները, ֆինանսական օգնություն ստանալով Համաշխարհային բանկից, գողանում են այն, ոչ թե օգտագործում ըստ նպատակի: Այժմ տնտեսագետները փաստերով ցույց են տալիս, որ այդ կասկածները հիմնավոր են:
Տնտեսագետները բացատրել են, որ փողերը ստացվելուց հետո շուտով հոսում են դեպի օֆշորները: Ընդ որում, օգնության մի մասը գողանում է իշխանությունը. աղքատ երկրներում՝ միջինը մոտ 7,5 տոկոսը, ծայրահեղ աղքատ երկրներում՝ դրա կրկնակին՝ 15 տոկոսը:
Երեք տնտեսագետ, որոնցից մեկը՝ Համաշխարհային բանկի աշխատակից, իրենց եզրակացությունները շարադրել են անցած տարվա ուսումնասիրությունում և հանձնել են բանկին քննարկման և հրապարակման համար: Սակայն աշխահն այդ մասին իմացավ միայն այս ամիս և սկանդալային հանգամանքներում: Անցած շաբաթ արևմտյան երկու առաջատար պարբերականներից մեկը՝ Economist-ը, զեկույցը չհրապարակելու փաստը կապեց Համաշխարհային բանկի գլխավոր տնտեսագետ Փեննի Գոլդբերգի հեռացման հետ, որը մեկուկես տարի էլ չմնաց այդ պաշտոնում:
Ուսումնասիրության մեջ հայտնվել է 22 երկիր՝ Ղրղզստանը, Հայաստանը, Աֆղանստանը, Բուրկինա Ֆասոն, Բուրունդին, Գանան, Գվինեա Բիսաուն, Զամբիան, Մավրիտանիան, Մադագասկարը, Մոզամբիկը, Մալավին, Մալին, Նիգերը, Ռուանդան, Սան Տոմեն և Պրինսիպը, Սիեռա Լեոնեն, Տանզանիան, Ուգանդան, Էրիթրեան և Եթովպիան:
Հին վտանգները՝ նոր ձևերով
Անցած հինգշաբթի Գերմանիայի Հանաու քաղաքում 8 մարդ զոհվեց մոլագար ծայրահեղականի կրակահերթից: Մի քանի ժամ անց կասկածյալի մարմինը գտան նրա տան մոտ, կողքին՝ ևս մի դիակ:
Վերջերս Բեռլինում նացիզմի զոհերի հիշատակի նվիրված հանդիսության ժամանակ Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերն ահազանգեց, որ «ատելությունը և հարձակումները տարածվում են»: Հանաուի հրաձգությունն ահա ցույց է տալիս, որ նախագահն իրավացի էր: Դատախազությունը կարծում է, որ հարձակվողը նացիստ է եղել: Եվ հիմա հարց է՝ կարող է արդյոք Գերմանիան պայքարել նման ծայրահեղականների դեմ:
Լոնդոնի թագավորական քոլեջի մասնագետ Պետեր Նեեմանը կարծում է, որ իշխանությունները տարբերում են կազմակերպված նեոնացիստական և ծայրահեղ աջ խմբավորումներին և այսպես կոչված միայնակ գայլերին, որոնք արմատանում են ինքնուրույն, հաճախ՝ ինտերնետի օգնությամբ:
Ամենայն հավանականությամբ Հանաուի մարդասպանը կապված է եղել մի քանի խմբավորումների հետ: Նա պարզապես «թթվել» է ռասիսական տեսություններին նվիրված կայքերում:
Գերմանիայի իշխանությունների համար փաստորեն դժվար է պայքարել նման անհատականացված սպառնալիքի դեմ: Եվ սա լուրջ խնդիր է ոչ միայն Գերմանիայի համար, նման երևույթ նկատվում է նաև ուրիշ երկրներում՝ սկսած ԱՄՆ-ից մինչև Նոր Զելանդիա և Կանադա, որտեղ միայնակ աջերն արդեն կատարել են նման հարձակումներ: Նրանք շփվում են միմյանց հետ ինտերնետում, հիմնականում՝ անգլերեն և իրենց համակիրների համաշխարհային հանրույթի մասն են համարում:
Խնդիրն այն է, որ արդի պայմաններում ծայրահեղ աջերի խմբավորումները և միայնակ ծայրահեղականները հեշտությամբ գտնում են միմյանց: Նախանցած շաբաթվա ընթացքում Գերմանիայում ձերբակալեցին մի խմբավորման անդամների, որոնք պատրաստվում էին հարձակում գործել մզկիթի վրա: Նրանք երբևէ չէին հանդիպել և իրենց ծրագիրը մշակել էին ինտերնետում: Ինչպես երևում է, հին վտանգները նոր ձևեր են ստացել:
Եվրասպառնալիք բրիտանական նրբերշիկներին
Ամենայն հավանականությամբ շուտով Մեծ Բրիտանիայում կմարի հաջողված բրեքսիտի ոգևորությունը, և սառչող տրամադրությունների հետ ի հայտ կգան դժվարությունները: Օրինակ՝ անցած շաբաթ Times-ը գրեց, որ բրեքսիտը կարող է մահացու հարված հասցնել բրիտանական նրբերշիկ արտադրողներին: Բանն այն է, որ եթե Եվրամիության հետ համաձայնագիր չլինի, ապա վերամշակված մսի (նրբերշիկ, բուրգեր ևն) արտահանումը Եվրոպա կարող է արգելվել, քանի որ նման առևտրի համար օրենսդրական հիմք չկա:
Ներկայումս բրիտանական երշիկները կարելի է վաճառել ողջ Եվրոպայում, քանի որ Բրիտանիայում գործում են սննդամթերքի արտադրության անվտանգության ապահովման եվրոպական կանոնները: Սակայն եկող տարվանից, եթե Բրյուսելի հետ համաձայնություն չկնքվի, բոլոր մսեղենները արտահանման համար պետք է ուղեկցվեն սանիտարական հավաստագրերով: Այլապես մոտ 17 մլն ֆունտ ստեռլինգի մթերքներ չեն հատի Եվրամիության սահմանը: Բայց այդ տեղեկանքներն էլ բավարար չեն լինի, քանի որ նման եվրոպական հավաստագրեր գոյություն չունեն, Եվրոպան մսամթերք չի արտահանում, իսկ Բրյուսելը պարտավոր չէ մշակել նոր կանոններ:
