«Ռուսական խաղաղապահներ, հեռացեք», «Պուտին, հեռու Ադրբեջանից», «Ադրբեջանի ժողովուրդը չի ուզում տեսնել ռուսական ահաբեկչական բանակը», «Թուրքիա, արի». Այս կարգի կարգախոսները սովորական են դարձել Ադրբեջանի փողոցներում և Բաքվի մամուլում:

Արցախի Հանրապետությունում ռուսական խաղաղապահների տեղակայումից հետո հակառուսական հասարակական տրամադրություններն Ադրբեջանում ուժեղացել են: Եթե նախկինում ռուսատյացների հարթակը ներկայացնում էին հիմնականում ընդդիմադիր կայքերը, ապա այժմ Ռուսաստանի հասցեին քննադատական հարձակումներով պարբերաբար հանդես են գալիս երկրի նախագահը, պատգամավորները, ինչպես նաև իշխանամետ քաղաքագետներն ու փորձագետները:

Ռուսաստանի խաղաղապահ առաքելությունը հակասական ընկալում է ունեցել Ադրբեջանում և քննարկման առարկա է դարձել բոլոր հասարակական-քաղաքական շրջանակներում: Երկրում անվստահությամբ են վերաբերվում Ռուսաստանին և ռուսական բանակին և հաճախ են հիշում, որ հենց նրանց ձեռքով են զոհվել 147 «ադրբեջանցի անկախության համար կռվող մարտիկները Բաքվում 1990 թվականի «սև ձմռանը», որ հատկապես «366-րդ ռուսական գունդն օգնեց հայերին Խուջալուն գրավելիս»: Նրանք վրդովմունքով են արձագանքում այն մարդասիրական օգնության մասին տեղեկատվությանը, որ ցույց են տալիս ռուսական զինծառայողները Ղարաբաղի հայերին կամ այն փաստին, որ Արցախի Հանրապետության խորհրդարանով ռուսաց լեզվին պաշտոնական կարգավիճակ է տրվում: Ակտիվ տարածվում են Լեռնային Ղարաբաղի բնակչութանը ռուսական անձնագրեր տալու հնարավորության, Ղարաբաղը Ռուսաստանի կազմ մտցնելու մասին լուրերը և այլն:

Առանձին քննարկումների թեմա է դարձել ռուսական զորակազմի ներկայացուցիչների մասնակցությունը Ղարաբաղյան շարժման 33-ամյակի առթիվ կազմակերպված միջոցառմանը, այն տեղեկատվությունը, ըստ որի՝ ռուսական խաղաղապահները պատրաստվում են  Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի օրվա հանդիսավոր շքերթին Խոջալուի օդանավակայանի տարածքում: Սադրիչ է որակվել այն միջոցառումը, որ կազմակերպվել է Ղարաբաղում Ռուսաստանի պետական դրոշի օրը, որի ժամանակ բարձրացվել է Ռուսաստանի 50-մետրանոց դրոշը: Ադրբեջանական Pressklub.az կայքը դրա մեջ որոշ ազդակ էր տեսել Բաքվի համար, թե «տեսեք, ինչ ուզում՝ անում ենք», «ակնհայտ է, որ ճնշում են Բաքվին»:

Ժամանակ առ ժամանակ բողոքի ցույցեր են կազմակերպվում: Օրինակ՝ 2020 թ. նոյեմբերին Բաքվում բողոքի ցույց է տեղի ունեցել, որում հնչել են հետևյալ կարգախոսները. «Ռուսական խաղաղպահներ, հեռացեք», «Հեռացիր, Ռուսաստան», «Պուտին, չքվիր Ադրբեջանից», «Ադրբեջանի ժողովուրդը չի ուզում տեսնել ռուսական ահաբեկչական բանակը», «Թուրքիա, արի»: Ցուցարարները դիմել են Թուրքիայի ղեկավարությանը՝ խնդրելով օգնել իրենց «արյունարբու ռուսներից», կոչ են արել Անկարային Ադրբեջանում ռազմաբազաներ ստեղծել:

Նույնպիսի ցույց է եղել 2021 թ. ապրիլի 9-ին Ադրբեջանում ռուսական դեսպանության առջև, որում հնչել է «Ռուսաստան, կորիր» կարգախոսը: Ինչպես հաղորդում է  Demokrat.az կայքը, ցույցին մասնակցել են տասնյակ մարդիկ, որոնք բողոք են հայտնել «Ղարաբաղի հայ անջատողականներին» Ռուսաստանի բացահայտ աջակցության և Ադրբեջանի դեմ «Իսկանդեր» հռթիռներն օգտագործելու կապակցությամբ: Բացի այդ, ցուցարարները հնչեցրել են «Դա մեր հայրենիքն է և մերը կլինի», «Խանքենդին Ադրբեջան է», «Խոջալուն Ադրբեջան է» կարգախոսները: Ավարտին ընթերցվել է դիմում-բողոքը:

Ապրիլի 28-ին «Ազգային շարժում» հասարակական կազմակերպության անդամների մի խումբ բողոքի ցույց է արել Բաքվում Ռուսաստանի դեսպանության առջև: Ցույցը նվիրված էր 1920 թ. XI Կարմիր բանակով Ադրբեջանի խորհրդայնացման հերթական տարեդարձին: Մասնակիցները «Պահանջում ենք հանելԱդրբեջանից ռուսական զորքերը» պաստառ էին պարզել: «Մենք պահանջում ենք հանել ռուսական զորքերը Ղարաբաղից, նրանք խաղաղապահներ չեն, թող նրանց փոխարինեն թուրքական զինվորները»,- ասել է ցուցարարներից մեկը: «Եթե ռուս զինվորները կրակել են Շուշիի վրա «Իսկանդեր» հրթիռներով, ինչպե՞ս կարող են այդ զինվորները խաղաղապահ համարվել: Թող կորչեն»,- ասել է մի այլ ցուցարար:

Կազմակերպիչները ԶԼՄ-ներով տարածեցին ցույցի մասնակիցների բանաձևը, որում ասվում է, թե Ազգային շարժումը ռուսական զորքերի գալը գնահատում է որպես ոտնձգություն Ադրբեջանի ինքնիշխանությանը: Մայիսի 8-ին «Մուսավաթ» ընդդիմադիր կուսակցության մի խումբ ակտիվիստներ փորձեցին չարտոնված ցույց անել ռուսական դեսպանության առջև ի նշան բողոքի Ղարաբաղում զինվորական շքերթի անցկացման դեմ: Ոստիկանությունը ցույցի առաջը կտրեց: Ինչպես հաղորդել է «Մուսավաթի» առաջնորդ Արիֆ Հաջիլին, ոստիկանությունը բերման է ենթարկել տասնյակ ակտիվիստների: Վերջիններս   վանկարկել են «Խաղաղակեղծներ» («Миропритворцы!»), «Ոչ ռուսական օկուպացիային», «Իվան, տուն կորիր», «Ղարաբաղն Ադրբեջան է» և այլն:

Ընդդիմադիր «Մուսավաթ» կուսակցությունը համարում է, որ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության՝ Ստեփանակերտում շքերթ անելու որոշումը հարկ է գնահատել որպես «միջազգային իրավունքի կոպիտ խախտում», ինչպես նաև «անկախ Անդրբեջանի ինքնիշխանության դեմ ոտնձգության» փորձ: «Մենք պահանջում ենք, որ պաշտոնական Բաքուն բաց և սկզբունքային դիրքորոշում հայտնի այդ հարցով և գործուն միջոցներ ձեռնարկի շքերթի կանխման համար»,- ասվում է փաստաթղթում:

«Մենք պահանջում ենք նաև միջազգային հանրությունից իրավաքաղաքական գնահատական տալ Ադրբեջանում ռուսական ռազմական կազմին, Ռուսաստան, ձեռքերդ հեռու Ղարաբաղից, Ղարաբաղն Ադրբեջան է»,- այնուհետև ասվում է հայտարարությունում:

Այն, որ Ադրբեջանում իրոք լուրջ հակառուսական քարոզչություն է տարվում, հաստատում է նաև իրավաբան, բիզնեսմեն Իլհամ Ռահիմովը Moderator.az կայքին տված հարցազրույցում (Ադրբեջանում նա հայտնի է որպես Պուտինի ընկեր): «Քանի դեռ իշխանության գլխին է Պուտինը, մենք պետք է որոշենք մեզ համար ամենամեծ խնդիրը՝ խաղաղապահների հարցը: Եթե Ռուսաստանում իշխանությունը փոխվի, դա դժվար կլինի անել: Անհանգստություն է առաջացնում այսօր շատ լուրջ հակառուսական քարոզչությունն Ադրբեջանում: Այդ թվում և Պուտինի դեմ… Մի հարցում պետք է շատ զգույշ լինել. չի կարելի վիրավորել ամբողջ ռուս ժողովրդին: Երբեմն դա հնչեցնում են քաղաքական գործիչները: Չի կարելի մոռանալ, որ Ռուսաստանում ապրում է ավելի քան 2 միլիոն ադրբեջանցի: Դա շատ վտանգավոր միտում է: Այսօր մեր ամենամեծ խնդիրը Լեռնային Ղարաբաղի տարածքներն են, որոնք խաղաղապահների հսկողության տակ են: Խնդրի լուծման բանալին Ռուսաստանի մոտ է: Ի՞նչն է ավելի լավ, հայհոյե՞լ, թե՞ գործընթացը շեղել մեր օգտին դիվանագիտության միջոցով»,- ասել է Ռահիմովը:

Համաձայն հարցման արդյունքների, որ անցկացրել է Ադրբեջանի Հանրապետության սոցիալական հետազոտությունների կենտրոնը (STM) 2020 թ. դեկտեմբերին, հարցվածների կեսից ավելին (54,7%) կարծում է, որ տարածաշրջանում խաղաղություն կապահովվի  թե՛ ռուսական, թե՛ թուրքական խաղաղապահների միջոցով: Հարցվածների 29%-ը խաղաղության երաշխավորի դերում տեսնում է միայն թուրք խաղաղապահներին, 4,5%-ի կարծիքով՝ խաղաղության ապահովման առաքելությունը կարող են իրականացնել միայն միջազգային խաղաղապահները, և միայն 1%-ն է հավատում, որ ռուսական խաղաղապահների ներկայությունը կարող է խաղաղություն ապահովել տարածաշրջանում: Հարցվածների 35,5%-ը կարծում է, որ ռուսական խաղաղապահների մտնելը դրական կանդրադառնա տարածաշրջանում:

Հարցվածների 66,8%-ը որպես հիմնական շարժառիթ նշել է, որ այդպիսով կկանխվի հայերի սադրանքն ադրբեջանցիների դեմ, 43,2%-ը նշել է, որ ստորագրված պայմանագրի պայմանները կկատարվեն, իսկ 4,6%-ը կարծում է, որ ռուս խաղաղպահների ժամանումը տարածաշրջան բացասական հետևանքներ կբերի: Այդ հարցվածների մեծ մասը (84.7%) անհանգստացած է, որ  ռուս խաղաղապահներն ավելի շատ կծառայեն հայերի շահերին: Անհանգստության երկրորդ պատճառը կապված է Ղարաբաղում ռուսական ռազմաբազա ստեղծելու հնարավորության հետ (42,9%): Բնակչության 57%-ը կարծում է, որ «հայերի անօրինական (հակասահմանադրական)» գործունեությունը կկանխվի տարածշրջանի պահակակետերում թուրք խաղաղապահների ներկայությամբ ռուս խաղաղապահների փոխարեն:  

Աղբյուրը՝  realtribune.ru