Ես չգիտեմ՝ ինչպես Ղարաբաղի կարևորությունը կապեմ մնացյալ Հայաստանի հետ, փորձեմ բացատրել, թե ինչքան է կարևոր նրա հայկական, հայաստանյան մնալը: Նախ, ինքս եմ ղարաբաղցի՝ տենդենցիոզ չլինի, դե հետո էլ կարծիք պարտադարել մեկ ուրիշներին՝ իմը չէ բնավ, դժվար է: Համ էլ՝ մի կարևոր ասպեկտ էլ գոյություն ունի. մեր կարճուերկար կյանքով տեսանք, որ սովորական մարդիկ, ղարաբաղցի, թե լոռեցի, գյումրեցի՝ հարց չեն լուծում, ընդամենը ֆեյսբուքյան մտավարժանքներ են՝ որ կան:
Ուզում եմ միայն ասել, որ ճակատագրի բերումով շրջելով ամբողջ պատմական Ղարաբաղը, համապատասխանաբար՝ մնացած Հայաստանը իմանալով գրեթե ընդամենը մի Երևանով, այնումենայնիվ, հաստատում եմ, որ բիբլիական Հայաստանի ամենաբնիկ, մաքուր կտորը Ղարաբաղն է: Աչքերիցս չի գնում Տողի Դիզակի մելիքի ապարանքը՝ մնաց թուրքին: Իմ ծննդավայրի եկեղեցիները, երբ երեխա ժամանակ մորս հետ որձակ էինք տանում Սուրբ Գրիգորիս Հարվա եկեղեցին, մեր տանից մի տասը րոպե ոտքով ճանապարճ, մայրս ասում էր.
-Պիտի յոթ անգամ շրջենք՝ որձակը մորթելուց հետո, ամեն անկյունից յոթ անգամ պաչենք՝ աստված մեզ լավ աչքով նայի, հերդ հեռու ա գնում՝ թուրքերը, մի բան չպատահի:
Ու բերենք որձակը տուն, յոթ բաժին անենք, հարևան-բարեկամ, բաժանենք, մատաղ ենք արել: Էն ժամանակ ես արդեն զգում էի, որ էդ Հարվա եկեղեցու պատերը դարերոգվ պաչած են, մեր նախնիների շուրթերն էլ են կպել էդ չիչքարի մամռոտ պատերին:
Ու մեր սիրտը իսկականից ցավում էր, որ մենք Հայաստան չենք, Մենք Ադրբեջանին ենք ենթարկվում: Մեր շուրջը կամայական թուրքեր կային, սովորական մարդիկ, որ համարձակ ասում էին՝ էս հանդերը լրիվ մերն են ու չէին վախենում հանկարծակի դատաստանից: Հայրս էլ վրա էր բերում, թե. «արա, շա՞շ եք դուք, ձեզ սկի մի խելքը գլխին գերեզմանոց չունեք, ո՞նց են հանդերը ձերը, մենք պատահական ենք մնացել Ադրբեջանին: Ժամանակ կգա՝ ամեն ինչ կդզվի, Հայկական հարցը դեռ չի լուծվել»:
Բրեժնևի ժամանակներն էին, հայրս «Ազատություն», «Գոլոս Ամերիկի» էր լսում, միշտ մորս հետ դարդոտվում իրիկունները, թե ինչ բեյնամուս են եղել մեր պապերը, մնացել ենք առանց Հայաստան:
Զարմանալի է, հիմա եմ հասկանում, որ հայրս իսկական գաղափարակից էր, ու էդպիսին էլ կա, թեպետ՝ կոմունիստ: Հետո մի օր ինքնապաշտպանություն է սկսել կազմակերպել մեր Խաչենում ու՝ կազմակերպել է:
Վերջաբանի փոխարեն՝ ինչ գրեմ էս գրառման համար:
Ինձ թվում է՝ պատերազմը պիտի շարունակվի: Դա մեր ուզածով չէ, ոչ էլ մեր ընտրությունը: ժամանակի թելադրանք է: Եթե սխալ դուրս գամ, ուրեմն իզուր էին մեր ողջ կյանքի զրկանքները, ուրախությունները, մի կես կյանք ինքնաբավությունը, իզուր էին...
