Երկրի հասարակական-քաղաքական իրավիճակը և ընդհանուր բարոյահոգեբանական մթնոլորտը այնպիսին են, որ հոգեվարքայինից բացի, կարծես, այլ բնորոշում դժվար է գտնել: Եթե կուզեք, կարող եք վերցնել օրհասարակն բնորոշումը: Նույնն է: Կարճ ասած՝ այն ամենը, ինչ այս օրերին կատարվում է Հայաստանում, շատ նման է մեռնողի վերջին խռխռոցի, եթե ավելի կոպիտ արտահայտվենք:
Խմբակը, որ կոչվում է «իշխանություն», Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, միանգամայն անթաքույց ու լկտի լկռահաչ տալով, սպասարկում է թշնամիների շահերը: Ի լրումն, իրարամերժ հայտարարություններով շփոթ և կարկամություն է մատնում հանրությանը, որին պարբերաբար կանգնեցնում է նորանոր մարդկային ու տարածքային կորուստների արնաշաղախ փաստերի առաջ: Մի հատ էլ ի լրումն, այդ ամենը զուգահեռում է ուլտրաֆաշիստական պահվածքով ու քարոզչությամբ, աննկարագրելի ստախոսությամբ ու մերկապարանոց, բայց ցինիկ հայտարարություններով, որոնք պարուրված են ասֆալտի թունավոր գոլորշիներով...
Կարելի է ենթադրել, որ Նիկոլն ու թրքաբարո բորենիների նրա ոհմակը Հայաստանի Հանրապետության դագաղի վերջին մեխը նախատեսում են «խփել» նոյեմբերի 29-ից դեկտեմբերի 2-ն ընկած ժամանակահատվածում: Հասկացողը հասկացավ, թե ինչու ա՛յդ օրերն եմ ենթադրում: Իսկ ով տեղը չբերեց, թեթևակի հիշեցնեմ՝ նոյեմբերի 29-ը Հայաստանի Առաջին Հանրապետության, անկախ պետության վերացման և այսպես կոչված՝ «խորհրդայնացման» ամսաթիվն է (1920թ.), իսկ դեկտեմբերի 2-ը այսպես կոչված՝ «Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի»:
Լավ, թե ո՛վ է, ինչացո՛ւ է, ի՛նչ է անում Նիկոլը, թե ովքե՛ր են ձրիակերական պարգևավճարներից պարարտացած, բոխաղները լցրած, վզները հաստացրած նրա ուսապարկերը, կարծես թե այնքան ակնհայտ է, որ լրացուցիչ նկարագրելու կամ հիմնավորելու կարիք, նյարդ ու ժամանակ էլ չկա:
Իսկ ի՞նչ են անում, ի՞նչ ենք անում մյուսներս...
Սպասո՞ւմ ենք: Ինչի՞ն: Դագաղի վերջին մեխի՞ն, որ գետինը մտնելուց առաջ հասցնենք «Տեր, օղորմի» ասե՞լ...
Հայաստանի դագաղի բռնակնե՞րն ենք փայլեցնում...
Իրավիճակը այնպիսին է, որ համընդհանուր ապստամբության, Նիկոլի հակահայ և երկրակեր ռեժիմին վերջ տալու, դրանց իշխանությունից հեռացնելու ժամը դեռ մի բան էլ անցած է:
Ասել մեծն Վահան Տերյանի.
«Լցված է արդեն բաժակը թունոտ,
Համբերելու ժամն անցել է արդեն»:
Այլևս անտանելի է նիկոլական «ոչնչիզմի» այս ռեակցիոն ռեժիմի «իշխելու» ամեն մի վայրկյանը: Ու նաև՝ այլևս աններելի է սպասելը: Գործե՛լ է պետք:
Եթե այն քաղաքական ուժերը, որոնց ես ու իմ խելքի մարդիկ համարում են ազգային ու պետականամետ, այ եթե այդ ուժերն սպասում են «հասարակական լայն աջակցության», ապա՝ իզուր:
Ոչ մի «հասարակական լայն աջակցություն», այն իմաստով, ինչը ենթադրում է փողոցներ ելած թեկուզ 100 հազար մարդ, այս հոգեվարքային իրավիճակում, իմ կարճ խելքով՝ չի՛ լինելու: Այնպես չեն նիկոլաոջիլները թունավորել հազարավորներին, որ դրանք Հայաստանի գոյության համար ոտքի կանգնեն: Նույնիսկ նրանք, որ երեք տարի առաջ, աղոթած էշի կամ անուղեղ ոչխարի նման «դմփ-դմփ-հու» էին անում կամ դատարկ կաթսա զարկում գիշերվա կեսին, բայց հիմա, հոգու խորքում իրենց գլխին են զարկում՝ իրենց ապուշացնելու համար, անգամ դրանք հազիվ թե հրապարակ ելնեն, մանավանդ, որ դրանցից շատերը, ով ճար է ունեցել, այս մեկ տարվա մեջ փախել է արդեն՝ Գլենդել-Ռոստով երթուղով:
Այս իրավիճակում, որ վառոդով լցված տակառ կամ բենզինի թունավոր գոլորշիներով հագեցած ցիստեռնի է նման, բավարար է մեկ ԿԱՅԾ: Այդ կայծը կարող է լինել որևէ անհնազանդության ակցիա, որևէ ցույց, եթե անգամ դա բերի նիկոլական ոստիկանների հետ բախման, նիկոլական «իշխանության» դեմ ուղղված որևէ կոնկրետ գործողություն...
Ինչ վերաբերում է Նիկոլի և նրա զազրախմբի ապիկարության հետևանքով Հայաստանի տարածք ներխուժած ադրբեջանական հրոսակին, ապա մինչև Հայաստանում հայկական ու ազգային կառավարման վերականգնումը և անվտանգության ու պաշտպանության հարցերը կառավարական մակարդակով լուծել սկսելը, «սահմանամերձի» վերացված բոլոր բնակավայրերում, լինի Սիսիանը, թե Ջերմուկը, Գորիսը, թե Բերդը, Արարատը թե Վայքը, անհրաժեշտ է արագորեն ձևավորել ինքնապաշտպանական ջոկատներ, պարտիզանական ջոկատներ, զինվել ձեռքի տակ եղած առարկաներով ու նյութերով՝ նպատակ ունենալով սպանել որքան հնարավոր է շատ թուրք, վառել՝ ինչ հնարավոր է հրկիզել, լինի թշնամական զրահափոխադրիչ, թե «անցակետ»:
Երբեք չմոռանաք. ամենալավ թուրքը դա սատկած թուրքն է:
Ի դեպ, ինքնապաշտպանական ջոկատներ, պարտիզանական խմբեր կազմելիս պետք է լինել շրջահայաց ու խորամանկ. այդ խմբերում չներգրավել դավաճանական ռեժիմի կողմնակիցներին, եթե անգամ այդպիսիք կան, առավել ևս՝ առավելագույնս պետք է խուսափել բացառապես Նիկոլի անձնական սպասարկմամբ զբաղված «ոստիկանությունից» և «աած»-ից, ըստ հնարավորության՝ համագործակցել միայն բանակային ստորաբաժանումների հետ (թեկուզ՝ զենք-զինամթերք հայթայթելու համար), մինչև երկրում կվերականգնվի օրինական կարգը և պաշտպանության հարցերը կլուծվեն ինչպես հարկն է:
Հա, և ինչպես մեր մեծ բանաստեղծն է ժամանակին ասել.
«Այս դառն օրերի մթնում մահաբեր,
Արնոտ խնջույքի այս սև զնդանում
Դավաճան է նա, ով լռում է դեռ,
Մատնիչ է, ով իր սուրը չի հանում…»:
Արմեն Հակոբյան:
