Հայաստանում գիտության ոլորտի մեծագույն խնդիրը պետության վերաբերմունքն է։ Հենց փոխվեց պետության վերաբերմունքը գիտության հանդեպ, մնացած բոլոր խնդիրներն աստիճանաբար կլուծվեն, կարծում է ՀՀ ԳԱԱ Երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտի Օգտակար հանածոների լաբորատորիայի վարիչ, ե․գ․թ․ Արշավիր Հովհաննիսյանը։
Նրա խոսքով՝ ներկայում Հայաստանում գիտությունը տարեց ու հիվանդ կնոջ է նման, որը ոչ մեկին պետք չէ, ազգականներ ու հարազատներ չունի, մի կերպ գոյատևում է պետության աղքատիկ թոշակով։ «Կոպիտ է հնչում, բայց կարծես ասում են՝ քեզնից ոչինչ չենք ակնկալում։ Որքան կապրես, ապրիր»- ասում է Հովհաննիսյանը՝ հավելելով, որ գիտությունն ինքնանպատակ զբաղմունք չէ, այն կարող է և պետք է լինի պետության զարգացման գրավականը։
Հովհաննիսյանը շեշտում է՝ պետությունը գիտությանն իր կարիքներից բխող պատվերներ չի իջեցնում։ «Պատվերներ իջեցնելու փոխարեն պետությունն ասում է՝ ասեք, թե ինչով եք ուզում զբաղվել, ես էլ կորոշեմ՝ ֆինանսավորեմ, թե ոչ»,- ասում է Հովհաննիսյանը և հարց բարձրացնում՝ արդյոք որևէ մեկը գնահատում է, թե պետության ֆինանսավորմամբ իրականացված թեմատիկ հետազոտությունների արդյունքների որ մասն է, որ պետությունը հետո կիրառում է իր կարիքների համար։ «Սա ինչ-որ առումով նաև ֆինանսների փոշիացում է,- ասում է նա։- Գիտության պատվիրատուն պետք է լինի պետությունը։ Այն պետք է որոշի, թե որ ուղղություններն են իր համար ռազմավարական, հաշվի առնի, թե ունի արդյոք բավարար կադրեր նպատակներն իրագործելու համար, իսկ չունենալու պարագայում կարող է նաև արտերկրից մասնագետների հրավիրել՝ առաջին հերթին հայ մասնագետների․ և ըստ այդմ ֆինանսավորի՝ հասկանալով, թե հետագայում դա ինչ դիվիդենտներ է իրեն բերելու»։
Հովհաննիսյանը կարևորում է նաև հիմնարար գիտություն-կիրառական գիտություն-տնտեսություն կապերի ձևավորումը։ Գիտնականն ընդգծում է՝ տևական ժամանակ է՝ խոսվում է ռազմական արդյունաբերությունը զարգացնելու անհրաժեշտության մասին։ «Ռազմական արդյունաբերությունը՝ տեղորոշման նորագույն համակարգերից մինչև կոսմիկական տեխնոլոգիաներ, սկսվում է ընդերքից։ Այդ ամենի համար պետք են մետաղներ, հազվագյուտ տարրեր։ Արդյո՞ք մեր պետությունն ունի տեսլական, թե ինչ է պատրաստվում արտադրել ու դրա համար ինչ է իրեն պետք, որ օրինակ՝ Երկրաբանության ինստիտուտի առջև խնդիր դնի, թե որ ուղղություններն է պետք զարգացնել, ինչ նոր հանքավայրեր են անհրաժեշտ»,- հարցնում է նա։
Անդրադառնալով գիտության ֆինանսավորման սպասվող ավելացմանը՝ Հովհաննիսյանն ասում է, որ այդպիսով առաջին հերթին գիտության ոլորտում կմնան կայացած մասնագետները, որոնք նախկինում ուզում էին համակարգից դուրս գալ։ Կապահովվի նաև երիտասարդ կադրերի ներհոսք դեպի գիտություն՝ գիտական ինստիտուտներին հնարավորություն տալով մրցակցային պայմաններում ընտրել իրենց կադրերին։
«Մրցակցության պայմաններում կադրերի որակը կբարձրանա»,- ասում է նա։
Գիտնականը նաև կարևորում է, որ զգալի ֆինանսներ ուղղվեն լաբորատորիաների տեխնիկական վերազինմանը և հագեցվածությանը․ առանց ժամանակակից սարքավորումների մրցունակ գիտական արդյունք ապահովելը բարդ է։ Ասում է՝ օրինակ իրենց լաբորատորիայում վերլուծություն իրականացնող սարքավորումների պակաս ունեն։
Հովհաննիսյանը վստահ է՝ եթե պետությունը գիտության համար պատշաճ պայմաններ ապահովի, պատվերներ իջեցնի և ապա պահանջներ ներկայացնի, մեր գիտական պոտենցիալը բավարար է ՀՀ առջև առացած մարտահրավերներին լուծումներ առաջարկելու համար․«Մտավոր պոտենցիալ ունենք․ մեր հիվանդը, ճիշտ է, միացված է կաթիլային համակարգին, բայց անհույս չէ։ Ապագայում ավելի մեծ պոտենցիալ կարող ենք ունենալ․ շատ լավ երիտասարդներ ունենք, արտերկրում ևս շատ լավ գիտնականներ ունենք։ Եթե պետության վերաբերմունքը գիտության հանդեպ փոխվի, այս մարդիկ էլ կկարողանան լիարժեքորեն ծառայել իրենց երկրին»։
