Ռուսաստանը միակ գործոնն ու երաշխիքն է անվտանգության ոլորտում, որը գործում է Հայաստանում, սա գործող հանգամանք է, բայց 44-օրյա պատերազմը նրա հարաբերությունների վրա ազդող որոշ խնդիրներ ու գործոններ ի հայտ բերեց։ Այս մասին փետրվարի 17-ին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը։
Առաջին խնդիրը, ըստ նրա, Ռուսաստանի հետ ընդհանուր սահմանի բացակայությունն է, որը ցույց տվեց միջամտության եւ աջակցության լիմիտները։ Նա նշեց, որ մինչեւ հիմա չկա հարցի պատասխանը, թե ինչո՞ւ փակվեց Վրաստանի օդային տարածքը ռազմական բեռնափոխադրումների համար։ «Մեր իշխանությունները հաշվարկել էին, որ այդ տարածքը կարող է փակվել, թե՞ ոչ։ Թե՞ նրանց համար էլ էր անսպասելի։ Չկա նաեւ պատասխան հարցին, թե ինչո՛ւ պատերազմի առաջին երկու շաբաթներին փակվեց նաեւ Իրանի օդային տարածքը։ Այս երկու գործոնները լուրջ ազդեցություն ունեցան պատերազմի ելքի վրա։ Դա նույնպես փաստ է։ Եթե մենք չէինք հաշվարկել, ապա կարող է մեկ մեղադրանք առաջադրվել, բայց եթե հաշվարկել էինք, բայց, այնուամենայնիվ, 2020 թվականի ամռանը գնացինք Տավուշում կոնֆլիկտի սանձազերծմանը, դա կարող է բարձրացնել այս իշխանություններին հերթական մեղադրանք առաջադրելու հարցը»,- ընդգծեց Քոչարյանը։
Որպես երկրորդ խնդիր՝ նա նշեց Ռուսաստանի՝ որպես միջնորդի կարգավիճակը ղարաբաղյան հակամարտությունում, ինչը զգալիորեն սահմանափակում է գործողությունների ազատությունը։ «Երրորդ խնդիրը Հարավային Կովկասում Թուրքիայի դերի զգալի աճն է։ Եթե այս երեք բաղադրիչներն էլ նույն համատեքստում դիտարկել, ապա պատկերը չափազանց տխուր է։ Ես չեմ տեսնում որեւէ լուրջ քայլ, որը կարող է փոխել իրավիճակը եւ չեզոքացնել այդ մարտահրավերները»,- հավելեց երկրորդ նախագահը։
Նրա կարծիքով՝ Հայաստանը պետք է զրոյից նոր ռազմարդյունաբերական համալիր ստեղծի, հակառակ դեպքում կկանգնի նույն խնդիրների առջեւ, բայց Երեւանն ինքնուրույն դա անել ի վիճակի չէ, պետք է հասկանալ, թե ինչպես է Ռուսաստանը պատրաստ նման ծավալի աջակցություն եւ Հայաստանի հետ համագործակցություն տրամադրել։ Նա վստահ է, որ դա հնարավոր է, սակայն կասկած հայտնեց, որ նման ազդակներ ու խնդրանքներ հայկական կողմից կան։ «Եւ կրկին պետք է հասկանալ՝ մենք ապագայում կկանգնենք ամբողջական օդային շրջափակման առաջ, թե՞ սա ընդամենը դրվագ է, որը մենք կարողանում ենք շտկել։ Խոսքը Վրաստանի օդային տարածքի մասին է։ Իմ ժամանակ նման խնդիրներ չեն եղել, եւ ես չէի պատկերացնում, որ մենք կարող ենք Վրաստանի հետ մեր հարաբերությունները նման վիճակի հասցնել»,- ընդգծեց Ռոբերտ Քոչարյանը։
Նրա խոսքով՝ Հայաստանն այլ ճանապարհ եւս ունի՝ ընդունել թուրք-ադրբեջանական սպառնալիքները որպես անհաղթահարելի գործոն, ենթարկվել այդ սպառնալիքին, գնալ Հայաստանի ծրագրված աջարացման ճանապարհով։ «Թուրքիան կդադարի մեզ որպես իր ծրագրերին խոչընդոտ համարել միայն այն դեպքում, եթե դա տոտալ ազդեցություն ունենա Հայաստանի քաղաքական գործընթացների վրա։ Դա նշանակում է, որ այն պետք է առաջատար դեր խաղա մեր տնտեսության մեջ, լիիրավ ազդեցություն ունենա Հայաստանի քաղաքական էլիտայի վրա։ Դա հնարավոր է, եթե ռուսական ազդեցությունը սկսի փոխարինվել թուրքականով։ Սա նշանակում է, որ Հայաստանը կարող է ընդհանրապես հրաժարվել Ղարաբաղից։ Դա այն նախապայմաններից մեկն է, որի դեպքում Հայաստանի համար նման այլընտրանքը կարող է գործել։ Այս քաղաքականությունը կունենա Միացյալ Նահանգների աջակցությունը, քանի որ Ռուսաստանի հետ առճակատումը հուշում է, որ այդ կերպ Մոսկվայի ազդեցությունը կարելի է հեռացնել եւ հասցնել մինչեւ Կովկասյան լեռներ»,- ասաց նա։
ՀՀ Երկրորդ նախագահը կարծում է, որ Հայաստանը երկրորդ տարբերակով է գնում: «Ռուսաստանին ձեռնտու է Հարավային Կովկասում ուժեղ դաշնակից ունենալը, ինչպիսին մենք էինք վերջին պատերազմից առաջ։ Թուրքիային ձեռնտու է ծայրահեղ թույլ Հայաստան ունենալը, քանի որ միայն այդ դեպքում այն խոչընդոտ չի դառնա իր ծրագրերի իրականացմանը։ Հարցումները ցույց են տալիս, որ մարդիկ պատրաստ չեն այդ տարբերակին։ Բայց Վրաստանի օրինակով կարելի է տեսնել, թե ինչպես են 5-10 տարվա ընթացքում փոխել մարդկանց տրամադրությունները եւ արմատավորել հակառուսական քարոզչությունը։ Այստեղ խոսքն այն մասին չէ՝ մենք Ռուսաստանին հավատարիմ ենք, թե ոչ: Երբ խոսքը պետական շահերի մասին,է, պետք է սթափ գնահատել, թե ինչ ես ստանում այդ եւ մյուս դեպքում, թե որ տարբերակն ավելի ուժեղ, կազմակերպված Հայաստանի կբերի, որը գործոն կլինի տարածաշրջանում»,- եզրափակեց Ռոբերտ Քոչարյանը։
