Հիսուս Քրիստոսի Հրաշափառ Հարության տոնը կոչվում է նաև Զատիկ, որը նշանակում է զատում, բաժանում, հեռացում մեղքերից և վերադարձ առ Աստված: Այն խորհրդանշում է կյանքի հաղթանակը մահվան, խավարի նկատմամբ:

Այս հրաշալի տոնը` Քրիստոսի Սուրբ Հարության տոնը նշում են աշխարհի բոլոր քրիստոնյա-հավատացյալները և ամենուր այն նշվում է յուրատեսակ ավանդույթներով, սովորույթներով, որոնցից առավել ուշագրավներին կանդրադառնանք ստորև:

Զատիկը Անգլիայում

Անգլիայում շատերի համար այս օրը ավելի կարևոր կրոնական տոն է, քան Սուրբ Ծնունդը: Որպես կանոն դպրոցները երկու շաբաթով փակվում են, իսկ բնակիչներից շատերը ներկա են գտնվում Հարության պատարագին մինչև կեսգիշեր, իսկ դրանից հետո բոլորը շնորհավորում են միմյանց Մեծ Պահքի ավարտի և նոր կյանքի մեկնարկի կապակցությամբ: Շատ եկեղեցիներ զարդարվում են տերևներով, նարգիզով ու ներկված ձվերով: Պատարագից հետո անգլիացիները վերադառնում են տուն` ուտելու Զատկի տորթը /կուլիչ/:

Լեհաստանում,

օրինակ, Զատիկը տոնում են երկու օր: Սեղանի շուրջ հավաքվում են ընտանիքի բոլոր սերունդները, իսկ տոնական ընթրիքը սկսվում է աղոթքով: Նախաճաշին ուտում են օրհնված ձու, ծովաբողկ, միս և այլն:Զատկի կիրակիին Լեհաստանում հաջորդում է “Թաց երկուշաբթին”: Լեհերը առատորեն ջուր են շաղ տալիս միմյանց վրա /ինչպես մենք` հայերս, Վարդավառին/, բայց ոչ ոք չի դժգոհում. բոլորն ուրախ են: Համարվում է, որ ջուրը բերում է առողջություն, հաջողություն և մեծ եկամուտ:

Ավստրալիայում.

Սուրբ Զատիկը նշանակում է 4 հանգստյան օր, որ սկսվում է Ավագ Ուրբաթ և ավարտվում երկուշաբթի: Ավստրալիայում, ինչպես և ողջ աշխարհում, շատ հայտնի են զատկական ձվերը` պատրաստված շոկոլադից կամ շաքարավազից: Իսկ տոնի խորհրդանիշը ոչ թե ավանդական նապաստակն է, այլ տեղական բիլբի կենդանին: Սա այն պատճառով, որ ճագարները Ավստալիայում ոչնչացնում են բերքը, ոչնչացնում հողի փոքրիկ բնակիչներին: Տոնի ճաշացանկը կազմում է տապակած գառան, տավարի կամ հավի միսը` բանջարեղենով: Այնուհետ մատուցվում է ավանդական ավստրալական քաղցր կերակուրը` բեզեով տորթը, որ զարդարված է մրգերով` կիվի, ելակ, արքայախնձոր, մանդարին: Հայտնի են նաև քաղցր և տաք թխվածքները:

Հայերը Զատիկի հետ կապված բազմաթիվ ավանդույթներ են ունեցել, որն ընդգրկել է տոնին նախորդող ողջ շաբաթը: Երկուշաբթին եղել է ջրաղացպանի օրը, երբ բնակիչները հավաքվել են ու իրենց ցորենն աղացել: Երեքշաբթին կոչվել է խելոքի և հիմարի օր: Չորեքշաբթին կոչվում է չիք օր, երբ տանտիրուհիները տունն ու կահ-կարասին են մաքրել, տղամարդիկ էլ գոմը: Հինգշաբթի օրը երիտասարդ աղջիկները գաթա են թխել, ձու խաշել ու կարագը տարել եկեղեցի օրհնության: Ուրբաթը կոչվել է Հուդայի օր:

Շաբաթ օրը հանել են ակլատիզը: Սեղան են նստել դեռ մութը չընկած: Ողջ գիշերն էլ ախար` ընդհանուր մատաղացու են պատրաստել:

Զատիկի օրը շատ հարսներ մեկ շաբաթով դարձ են գնացել իրենց հայրական տուն: Զատիկին հայերը պատրաստել են ձուկ, որը խորհրդանշում է Քրիստոսին, փլավ, որը ժողովրդին է խորհրդանշում, չամիչ են օգտագործել` որպես հավատացյալների խորհրդանիշ, նաև չամչարակ, փոխինդ, աղանձ են պատրաստել և ձու ներկել` միայն կարմիրով:

Տոնի անբաժան մասն է նաև կենաց կամ ծիսական ծառը, որը պատրաստվում է բալենու ճյուղերից և զարդարվում ձեռագործ հավկիթներով։ Ծառը խորհրդանշում է ժողովրդի անցյալը, ներկան և ապագան։