Կուսակցությունների թվի աճին զուգահեռ (փաստն ամենեվին էլ գովելի չէ,քանզի հաճախ դառնում է ազգային միասնության խաթարման պատճառ) արագ աճում են գրահրատարակչական կազմակերպությունները (միանգամային գովելի փաստ,մրցակցությունը միանգամից քանակ ու որակ է բերում)։ Ծնվում են նորերը,բայց կենսափորձով հարստացած հներից շատերը պատվախնդրությամբ շարունակում են իրենց հայրենանվեր գործը։Դրանցից մեկը ՝<<Հայաստան >> հրատարակչությունը (մինչև 1964թ <<Հայպետհրատ>>) հոնիսի 10-ին դառնում է 100 տարեկան։Նախկին տասնյակ հազարներով հաշվվող տպաքանակը չկա,հրատարակչությունը տարեկան հրատարակում է 50-60 անուն գիրք 500-ական տպաքանակով։Հրատարակիչները հույսով են,որ առաջիկայում հասարակությունը դեմքով շրջվելու է դեպի գիրքը։Հայ գրատպության հոբելյանական սլացքի այս յուրատեսակ կանգառի լուսավոր պատուհանից առաջին հերթին շնորհավորում եմ իմ լավ բարեկամ Վահագն Սարգսյանին (ում հոր՝ Մկրտիչ Սարգսյանի և եղբոր՝ Դավիթ Սարգսյանի ոտնահետքերը կան այդ 100 ամյա ճանապարհին) հրատարակչության ներկա և տարբեր տարիների աշխատակիցներին և հետո նաև գրքասեր հասարակությանը։
․․․2015թ լույս աշխարհ եկած <<Հայ գրատպություն և գրքարվեստ>>հանրագիտարանը առանձին բառահոդված է նվիրել հրատարակչության այս ուղուն,որտեղ հիշատակվում են տարիների ընթացքումտնօրեն աշխատած 19 անձանց անուններ։ Երբ այդ ցանկում կարդացի <<Բախշի Ներսիսյան անունը կասկած ընկավ մեջս,թե նա նույն ինքը կուսակցական- պետական աշխատող 1898թ Իջևանում ծնված և 1959թ Երևանում իր երկրային կյանքն ավարտած անձնավորությունն է։Նա ով անցել է հանրային ծառայության բեղուն ճանապարհ՝ եղել է Հայկոմկուսի կենտկոմի աշխատակից,Իջևանի,Ալավերդու և Կիրովականի կուսշրջկոմների առաջին քարտուղար,Հայաստանի անտառտնտեսության մինիստր,Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի նախագահության նախագահ։Կենսագրական այս տվյալները վերցված են Կոզմո Կոզմոյանի <<Ալավերդի (ԳԱ հրատ․ 1966թ) գրքից,որտեղ հրատարակչությունում նրա աշխատանքի մասին նշում չկա,սակայն աշխատանքային ուղու նկարագրությունը ավարտված է << և այլն>>արտահայտությամբ։Շատ հետաքրքրվեցի,բայց այդ փաստը հաստատեց միայն երևանաբնակ իմ ծանոթներից մեկը ,պնդելով,որ հրատարակչության տնօրենը եղել է հենց Բախշի Արշակի Ներսիսյանը։Անչափ ուրախ կլինեմ լսել նաև այլ փաստեր՝հերքում,կամ հաստատում,որով կհստակեցվի մեր պատմության մեկ ուշագրավ էջ ևս։
Միասին արժևորենք <<Հայաստան>> հրատարակչության 100 ամյա հոբելյանը։Ես մտադրված եմ հունիսի 10-ին այցելել Ալավերդում գործող երկու գրադարաններ,աշխատակիցներին և հնարավոր ներկաներին ներկայացնել հրատարակչության անցած ուղին և գրադարաններին նվիրել վերջին տարիներին հրատարակված գրքերից,որ սիրահոժար ինձ է տրամադրել բանասիրական գիտությունների թեկնածու Վահագն Սարգսյանը։
Վերջում ուզում եմ բարձրաձայնել,որ որքան էլ նվազում է տպագիր մամուլի դերը ,ես կարծում եմ,որ ընդհանուր գործը կշահի,եթե վերաբացվի 2000թ հիմնադրված և անկախ պարբերականությամբ լույս տեսած <<Գրական հայրենիք>> թերթը ու շարունակի լուսաբանել ՀՀ-ի հրատարակչությունների գործունեությունը։
Վաղարշակ Ղորխմազյան
Նկարում <<Հայաստան>>հրատարակչության 2015թ հրատարակած գրքերից մեկի շապիկն է:
