Ռուսաստանցի մեծահարուստ Սամվել Կարապետյանն առաջարկում է Հայաստանում ընդունել երեք պաշտոնական լեզուներ։ Մեկ այլ մեծահարուստ, «Ապագա Հայաստան» շարժման հիմնադիր Ռուբեն Վարդանյանը մեկ քայլ, ներեցեք՝ մեկ լեզու առաջ է անցնում, առաջարկելով ընդունել չորս պաշտոնական լեզուներ։ Եվ սրանք հավակնում են դառնալ Հայաստանի ապագա կերտողնե՞րը։
Որպեսզի ինձ ճիշտ հասկանաք, ներկայացնեմ իմ կարծիքը։ Հայաստանում պետք է լինի մեկ պետական լեզու՝ հայերենը։ Ազգային փոքրամասնությունների համար պետք է ստեղծել բոլոր պայմանները պահպանելու իրենց մայրենի լեզուները։
Հայաստանում միջնակարգ դպրոց ավարտածները, բացի հայերենից, պետք է նաև ազատ տիրապետեն , առնվազն երկու օտար լեզուների։ Իսկ վերոնշյալ պարոնայք, ուղղակի չեն պատկերացնում հայոց լեզվի նշանակությունը հայ ժողովրդի ինքնության, իմ համոզմամբ՝ ինքնության միակ չափանիշի կարևորությունը։ Առանց այն էլ Հայաստանում տիրող օտարամոլությունը հաշվի առնելով, այսպիսի նախաձեռնության կյանքի կոչվելու դեպքում, հայոց լեզուն, այն է՝ հայությունը ուղղակի կվերանա։
Համենայն դեպս, բերեմ երկու կարծիքներ, լեզվի կարևորության մասին, առաջինը՝ հատկապես Սամվել Կարապետյանի և Ռուբեն Վարդանյանի համար․
Եվ չկա ավելի անտանելի բռնություն, քան այն, որն ուզում է ժողովրդից խլել նրա ապրած, գնացած նախնիների անհամար սերունդների ստեղծած ժառանգությունը։ Խլեցեք ժողովրդից ամեն ինչ, նա կարող է վերականգնել․ սակայն խլեցե՜ք լեզուն և նա այլևս չի ստեղծի այն։ Ժողովուրդը կարող է ստեղծել նույնիսկ նոր հայրենիք, բայց լեզու՝ երբեք․ մահացավ լեզուն ժողովրդի շուրթերում, մահացավ և ժողովուրդը։
Կոնստանտին Ուշինսկի
Ռուս գրող, ռուսական մանկավարժության հիմնադիր
1823-1870
Մենք միշտ ասել ենք և դարձյալ կկրկնենք, որ ազգության գաղափարը պայմանավորվում է ոչ թե կրոնով, այլ նրա ցեղական հատկություններով, որոնց մեջ առաջին տեղը բռնում է լեզուն, որ է և միշտ կլինի ազգի պահպանության հիմքը: Դա է, որ մշտական է, դա էլ անբաժանելի է մարդկությունից: Լեզուն թեև փոփոխվում է, բայց իր փոփոխության մեջ ավելի կյանք է ստանում, զարգանում է և կատարելագործվում է: Մի մարդ կարող է ոչ մի եկեղեցու չպատկանել և մինչև անգամ անկրոն լինել, բայց չէ կարող որևիցե լեզվով չխոսել: Խոսքը միշտ կմնա, որքան ապրում է մարդկությունը. նա հավիտենական է:
Րաֆֆի
